Question

खालील काव्यपंक्तींचे रसग्रहण करा:

माझ्या घराच्या झरोक्यातून दिसतं आहे
एक आश्‍वासक चित्र उद्याच्या जगाचं
जिथं खेळले जातील सारेच खेळ एकत्र

Answer 1

कवयित्री नीरजा यांनी 'आश्‍वासक चित्र' या कवितेतून भविष्यातील स्त्री-पुरुष समानतेचे एक सकारात्मक चित्र उभे केले आहे. घराच्या झरोक्यातून त्यांना एक मुलगी आणि मुलगा खेळताना दिसतात. मुलगी बाहुलीशी खेळता खेळता चेंडू खेळणाऱ्या मुलाकडे जाते आणि चेंडूची मागणी करते. सुरुवातीला तो तिला चेंडू देण्यास नकार देतो, परंतु तिचा आत्मविश्‍वास आणि चेंडू उंच उडवून झेलण्याचे तिचे कौशल्य पाहून त्याला आश्चर्य वाटते. नंतर तिच्या सांगण्यावरून तो तिच्या बाहुली व भातुकलीच्या खेळात सहभागी होतो.

हे दृश्य कवयित्रीला भविष्यातील स्त्री-पुरुष समानतेसाठी आश्वासक वाटते. जसे या मुला-मुलीने चेंडू आणि भातुकलीचे खेळ सहज स्वीकारले, तसेच भविष्यात स्त्री-पुरुष पारंपरिक भूमिका मोडून एकमेकांच्या मदतीने आणि सामंजस्याने काम करतील, असा तिचा विश्वास आहे. मुलांचा हा खेळ पाहताना कवयित्रीला स्त्री-पुरुष समानतेची सुरुवात जाणवते. भविष्यातील जगाचे सकारात्मक आणि आशादायी चित्र कवयित्रीने या कवितेतून साकारले आहे.

Answer 2

रसग्रहण: वरील काव्यपंक्ती आशावाद आणि समानतेच्या मूल्यांना अधोरेखित करतात. या ओळींमध्ये कवीला आपल्या घराच्या झरोक्यातून एक सुंदर, आश्‍वासक चित्र दिसते. हे चित्र उद्याच्या समताधिष्ठित, एकोप्याच्या भावनेने नटलेल्या जगाचे आहे.

• भावार्थ: कवीने भविष्यातील समाजाचे एक सकारात्मक चित्र रंगवले आहे, जिथे भेदभाव नसेल आणि सर्वजण समानतेने एकत्र खेळतील. ‘खेळ’ हा इथे केवळ शारीरिक क्रियेचा उल्लेख नसून, मानवी जीवनातील सर्वच क्षेत्रांमध्ये समतेचा, समरसतेचा विचार आहे.
• रस: या काव्यपंक्तींत शांत रस आणि करुणरसाचा हलकासा स्पर्श आहे. कारण कवी भूतकाळातील अन्यायाच्या पार्श्वभूमीवर एका चांगल्या, समानतेच्या विश्वाची कल्पना करतो.
• अलंकार आणि विशेषता:
  1. दृश्यचित्रात्मक वर्णन: कवीने आपल्या घराच्या झरोक्यातून दिसणाऱ्या चित्राची कल्पना साकारली आहे.
  2. संदेशात्मकता: कविता सामाजिक समतेचा आणि बंधुत्वाचा संदेश देते.
• सारांश: ही कविता आशावादी दृष्टिकोनातून भविष्याकडे पाहणारी आहे. यात समतेची, मैत्रीची आणि एका सुंदर जगाच्या स्वप्नाची भावना आहे.