Question

पर्यावरण व मानवी आरोग्यावर खालील पदार्थाचा होणारा परिणाम व उपाययोजना स्पष्ट करा.

प्लॅस्टिक

Answer 1

परिणाम:

पर्यावरणावर होणारे परिणाम:

• अविघटनशील: प्लास्टिक विघटित होण्यासाठी शेकडो वर्षे लागतात, त्यामुळे दीर्घकालीन प्रदूषण होते.
• जलस्रोतांमध्ये अडथळा: प्लास्टिक नद्यांमध्ये आणि समुद्रांमध्ये अडकते, ज्यामुळे जलचर पर्यावरणाचा नाश होतो.
• विषारी पदार्थ उत्सर्जन: प्लास्टिकच्या निर्मिती आणि विघटनादरम्यान बीपीए (BPA) आणि थॅलेट्स (Phthalates) यासारखे हानिकारक रसायने बाहेर पडतात.

2. मानवी आरोग्यावर होणारे परिणाम:

• अन्न दूषित होणे: मायक्रोप्लास्टिक अन्न साखळीत प्रवेश करू शकते आणि शरीरातील अवयवांवर परिणाम करू शकते.
• विषारी धुरांचा प्रभाव: प्लास्टिक जाळल्यास डायॉक्सिन्स (Dioxins) आणि फ्युरान्स (Furans) सारखे हानिकारक वायू उत्सर्जित होतात, ज्यामुळे श्वसनाच्या समस्या होतात.

उपाययोजना (Remedial Plans):

1. बायोडिग्रेडेबल किंवा पुनर्वापर करण्यायोग्य प्लास्टिकचा वापर करावा.
2. कापडी किंवा ज्यूट पिशव्यांसारख्या पर्यायी साधनांचा प्रचार करावा.
3. कचऱ्याचे योग्य व्यवस्थापन (Segregation & Recycling) आणि पुनर्वापर पद्धतींची अंमलबजावणी करावी.
4. एकदाच वापरल्या जाणाऱ्या प्लास्टिकच्या वापरावर मर्यादा आणण्यासाठी जनजागृती करावी.