Advertisements
Advertisements
प्रश्न
पुढील विधाने सकारण स्पष्ट करा.
भारत सरकारने निजामाविरुद्ध पोलीस कारवाई सुरू केली.
उत्तर
हैदराबादचे देशी संस्थान, ज्याला हैदराबाद डेक्कन असेही म्हणतात, हे भारतीय संघाच्या दक्षिण-मध्य भागात स्थित होते. हे संस्थान निजामांच्या अधिपत्याखाली होते, जे सुरुवातीला मुघल राज्यकर्त्यांचे राज्यपाल होते, नंतर स्वतंत्र झाले. 1947 मध्ये भारत स्वतंत्र झाल्यानंतर, ब्रिटिश सरकारने देशी संस्थानांना भारत, पाकिस्तानमध्ये सामील होण्याचा किंवा स्वतंत्र राहण्याचा पर्याय दिला.
हैदराबादच्या निजामाने, उस्मान अली खान आसफ जाह सातवा, स्वतंत्र राहण्याची इच्छा व्यक्त केली आणि भारत किंवा पाकिस्तानमध्ये सामील होण्यास नकार दिला. परिणामी, भारतीय सरकारने स्टँडस्टिल करारावर स्वाक्षरी केली, ज्यायोगे एक वर्ष कोणतीही लष्करी कारवाई होणार नाही, आणि भारत हैदराबादचे परराष्ट्र व्यवहार सांभाळेल.
दरम्यान, तेलंगणा शेतकरी उठाव, काझी-मिलिटरी संघटना रझाकार यांचे हल्ले आणि हिंदू-मुस्लिम सांप्रदायिक हिंसाचार हैदराबादमध्ये वाढत होता. भारतीय सीमेवर तैनात असलेल्या सैन्यावर हल्ले करण्यात आले.
भारताने प्रत्युत्तर म्हणून 13 सप्टेंबर 1948 रोजी हैदराबादवर सर्व सीमांवरून सैन्य हल्ला केला. या लष्करी मोहिमेला ‘ऑपरेशन पोलो’ असे नाव देण्यात आले. 17 सप्टेंबरला निजामाने शरणागती पत्करली आणि हैदराबाद भारतीय संघात विलीन झाले.
