Question

खालील कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:

समुद्र कोंडून पडलाय गगनचुंबी इमारतींच्या गजांआड. तो संत्रस्त वाटतो संध्याकाळी : पिंजारलेली दाढी, झिंज्या. हताशपणे पाहत असतो समोरच्या       बत्तिसाव्या मजल्यावरील मुलाकडे, ज्याचं बालपण उंचच उंच पण अरूंद झालंय आणि त्याची त्याला कल्पनाच नाही. समुद्राच्या डोळ्यांत थकव्याचं आभाळ उतरत येतं आणि शिणून तो वळवतो डोके. इमारतींच्या पलीकडच्या रस्त्यावर थकलेल्या      माणसांचे पाय, बसचीं चाकं. समुद्र अस्वस्थ होऊन जातो शहराच्या आयुष्याच्या विचाराने. तेव्हा तो मनांतल्या मनांतच मुक्‍त होऊन फिरूं लागतो शहरांतल्या रस्त्यांवरून, वस्त्यांमधून. उशिरापर्यंत रात्रीं तो बसलेला असतो स्टेशनवरल्या बाकावर एकाकी, समोरच्या      रुळांवरील रहदारी पाहत, हातांवर डोकं ठेवून अर्धमिटल्या डोळ्यांनी. त्याला आठवतं त्याच्याच शेजारीं पाय मुडपून कसंबसं झोपलेलं एखादं मूल, ज्याचं बालपण स्टेशनवरल्या बाकाएवढं, आणि त्याची त्याला कल्पना असावी किंवा नसावी. समुद्र खिन्न हसतो आणि शिणलेल्या       पापण्या मिटून घेतो. त्याला काळजी वाटते साऱ्यांच्याच बालपणाची वयस्कांच्या शहरांतील.

(१) कारणे लिहा.

(य) समुद्र अस्वस्थ होतो, कारण ______

(र) समुद्र शिणून जातो, कारण ______

(२) चौकटी पूर्ण करा.

(३) अभिव्यक्ती:

शहरांतील बाल्यावस्थेच्या जीवनाचे वर्णन तुमच्या शब्दात ते स्पष्ट करा.

Answer 1

(१) (य) समुद्र अस्वस्थ होतो, कारण शहराच्या आयुष्याच्या विचाराने.

(र) समुद्र शिणून जातो, कारण कारण त्याला शहरातील प्रत्येकाच्या बालपणाची आणि वयस्कर लोकांची अतिशय काळजी वाटते.

(२)

(३)

“समुद्र कोडून पडलाय” या कवितेत कवी वसंत आबाजी डहाके यांनी शहरातील मुलांच्या भयावह वास्तवाचे भावपूर्ण शब्दांत चित्रण केले आहे.

शहरात उंचच उंच टोलेजंग इमारतींचे तुरुंग उभे राहिले आहेत, ज्यामुळे बालपण घुसमटून जात आहे. या इमारतींच्या बत्तिसाव्या मजल्यावर अडकलेल्या निरागस बालकाकडे समुद्र हताशपणे पाहतो. त्याचे बालपण निमुळते व टोकदार झाले असले तरी ते अरूंद आहे. त्याला जमिनीवरील आनंददायी अंगण पाहता येत नाही, ही त्याच्या बालपणाची शोकांतिका आहे. दुसरीकडे, दुसरे एक बालक स्टेशनवरील एकाकी बाकड्यावर पाय दुमडून आक्रसून झोपले आहे.

एकीकडे गगनचुंबी इमारत, तर दुसरीकडे अनिकेत बालक असा विरोधाभास वेदनादायक आहे. या दोन्ही मुलांचे अंधकारमय भविष्य पाहून समुद्राला दु:ख होते. तो हताशपणे या विरोधाभासाकडे पाहत राहतो आणि शहरातील वस्त्यांमधून सैरावैरा फिरतो.

अशा प्रकारे, कवीने शहरातील बालपणाच्या जीवनाचे दुःखद वास्तव आपल्या कवितेतून प्रभावीपणे मांडले आहे.