Question

आपल्या मायभूचे पांग फेडण्यासाठी काम केलेल्या पाच लोकांची माहिती मिळवा. वर्गात सांगा.

Answer 1

1. मदर टेरेसा: मदर टेरेसा ही समाज कल्याणमधील १९७९ चा नोबेल शांती पुरस्कार जिंकणारी पहिली महिला होती. भारतात आल्यानंतर त्यांनी गोरगरीब लोकांची सेवा करण्याचा निर्णय घेतला आणि कलकत्ता येथे मिशनरीज ऑफ चॅरिटीची स्थापना केली, तसेच अनाथांसाठी घरे, कुष्ठरोग्यांसाठी नर्सिंग होम आणि अस्थायी आजारांसाठी रुग्णालये बांधली. तिच्या संस्था जगातील इतर भागात मदत पुरवण्यासाठी प्रसिद्ध आहेत.
2. बाबा आमटे:
   • नाव: मुरलीधर देवीदास आमटे
   • जन्म: डिसेंबर २६, १९१४ हिंगणघाट महाराष्ट्र.
   • टोपणनावे : बाबा आमटे.
   • शिक्षण: बी.ए.एल.एल.बी.
   • प्रसिद्ध कामे: आनंदवन/लोकबिरादरी प्रकल्प
   • ख्याती: कुष्ठरुग्णांची सेवा
   • पुरस्कार: डॉ. आंबेडकर आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार, रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार, पद्मश्री, पद्मविभूषण, महाराष्ट्र भूषण
   • मुरलीधर देवीदास आमटे ऊर्फ बाबा आमटे हे एक मराठी समाजसेवक होते. कुष्ठरोग्यांच्या शुश्रूषेसाठी त्यांनी चंद्रपूर, महाराष्ट्र येथे आनंदवन नावाचे आश्रम त्यांनी सुरू केले. ते कुष्ठरोग्यांसाठी आणि समाजातील इतर उपेक्षितांसाठी खूप झटत होते. याशिवाय 'वन्य जीवन संरक्षण', 'नर्मदा बचाओ आंदोलन' अशा इतर सामाजिक चळवळींमध्येही त्यांनी सक्रिय सहभाग नोंदवला आहे. बाबा आमटे यांना आधुनिक भारताचे 'संत' या नावाने गौरवले आहे.
3. सिंधुताई सपकाळ: या भारतीय सामाजिक कार्यकर्त्या होत्या. त्या विशेषत: भारतातील अनाथ मुलांचे संगोपन करण्याच्या कार्यासाठी ओळखल्या जातात. त्यांना २०२१ मध्ये सामाजिक कार्य श्रेणीत पद्यश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
   • जन्म: १४ नोव्हेंबर, इ.स. १९४७.
   • मृत्यू: ४ जानेवारी, २०२२ (वय ७४) पुणे, महाराष्ट्र
   • वडील: अभिमन्यू साठे
   • पुरस्कार: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर समाज भूषण पुरस्कार (२०१२). पद्मश्री पुरस्कार (२०२१)
   • अनाथ मुलांना सांभाळून त्यांच्या जीवनाला दिशा देण्यासाठी सिंधुताई यांनी ममता बाल सदन संस्थेची स्थापना केली. आपली कन्या ममता हिला दगडूशेठ हलवाई संस्थेच्या माध्यमातून शिक्षणासाठी सेवासदन येथे दाखल केले आणि त्यांनी इतर अनाथ आणि बेवारस मुलांना आधार दिला. येथे लहान मुलांना सर्व शिक्षण दिले जाते. त्यांच्या भोजन, कपडे अन्य सुविधा यांची उपलब्धता संस्थेकडून केली जाते. शिक्षण पूर्ण झाल्यावर येथील मुले आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी होतील यासाठीही त्यांना मार्गदर्शन दिले जाते. आर्थिक दृष्ट्या स्वयंपूर्ण झाल्यावर या युवक युवतींना योग्य जोडीदार शोधून देणे आणि त्यांच्या विवाहाचे आयोजन करणे हे कार्यही संस्थेकडूनच केले जाते. अशी सुमारे १०५० मुले या संस्थेत राहिलेली आहेत.
4. छत्रपती शाहू महाराज:
   • अधिकारकाळ: इ.स. १८८४ - इ.स. १९२२
   • राज्यव्याप्ती : कोल्हापूर जिल्हा.
   • पूर्ण नाव: छत्रपती शाहू महाराज भोसले.
   • जन्म: जून २६, इ.स. १८७४
   • मृत्यू: मे ६, इ.स. १९२२, मुंबई
   • वडील: आबासाहेब घाटगे.
   • आई: राधाबाई
   • राजर्षी शाहू हे खरे लोकशाहीवादी आणि समाजसुधारक मानले जातात. शाहू महाराज हे एक सक्षम राज्यकर्ते होते. त्यांच्या राजवटीत शाहू महाराजांनी अनेक पुरोगामी धोरणे यशस्वीपणे राबवली. १८९४ मधील त्यांच्या राज्याभिषेकापासून ते १९२२ मध्ये त्यांच्या निधनापर्यंत त्यांनी राज्यातील मागास जातींतील लोकांसाठी काम केले. जात-पंथाची पर्वा न करता सर्वांना प्राथमिक शिक्षण देणे हे त्यांचे सर्वात महत्त्वाचे प्राधान्य होते. ब्रिटिश राजसत्तेच्या काळामध्ये सामान्य जनतेला न्याय मिळवून देण्यासाठी व बहुजन समाजाच्या सामाजिक उन्नतीसाठी या काळात शाहू राजांनी प्रयत्न केले, सामाजिक परिवर्तनाला गती प्राप्त करून दिली, तसेच सनातनी वर्गाच्या विरोधाला न जुमानता दलित (अस्पृश्य) व मागासवर्गीय समाजाच्या विकासासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावली. महाराजांना “राजर्षी” ही पदवी त्यांच्या राज्यभिषेकाच्या वेळी त्यांना त्याच्या क्षात्र गुरुने दिली. महाराष्ट्राला तीन प्रमुख समाजसुधारकांचा वैचारिक वारसा लाभला असल्यामुळे या राज्यास “फुले-शाहू-आंबेडकरांचा महाराष्ट्र” असे म्हणतात. 
5. कर्मवीर भाऊराव पाटील:
   • जन्म: सप्टेंबर २२, इ.स. १८८७ कुंभोज, महाराष्ट्र.
   • मृत्यू: मे ९, इ.स. १९५९
   • पेशा: समाजसुधारणा, शिक्षणप्रसार
   • प्रसिद्ध कामे: रयत शिक्षण संस्था.
   • मूळ गाव: कुंभोज, महाराष्ट्र. 
   • पुरस्कार: पद्मभूषण (१९५९).
   • कर्मवीर भाऊराव पाटील हे महाराष्ट्रातील एक सामाजिक कार्यकर्ते आणि शिक्षणतज्ज्ञ होते. सामूहिक शिक्षणाचे पुरस्कर्ते असलेल्या भाऊरावांनी रयत शिक्षण संस्थेची स्थापना केली. कमवा आणि शिका या तत्त्वज्ञानाची सुरुवात करून त्यांनी मागास जाती आणि अल्प उत्पन्न असलेल्या लोकांना शिक्षित करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. ते महात्मा ज्योतिराव फुले यांनी स्थापन केलेल्या सत्यशोधक समाजाचे महत्त्वाचे सदस्य होते.
   • कर्मवीर भाऊराव पाटील यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य शिक्षण प्रसारासाठी दिले. महाराष्ट्रातील एक प्रेरणादायी शिक्षणयात्री म्हणून ते ओळखले जातात. महाराष्ट्रातील जनतेने त्यांना कर्मवीर (कृतींचा राजा) ही उपाधी देऊन सन्मानित केले. भारत सरकारने १९५९ मध्ये पद्मभूषण हा भारताचा तिसरा सर्वोच्च नागरी सन्मान देऊन आणि १९८८ मध्ये त्यांच्या सन्मानार्थ टपाल तिकीट प्रकाशित करून भाऊराव पाटील यांचा सन्मान केला.