Advertisements
Advertisements
प्रश्न
दिलेल्या मुद्यांच्या आधारे चौकटीतील घटकाचे आत्मकथन लिहा.
उत्तर
मी नदी बोलतेय...
मी एक नदी आहे, प्रवाहात वाहणारी, जीवनदायिनी आणि असंख्य जीवांना पोसणारी. माझा जन्म उंच पर्वतरांगांमध्ये होतो. तेथील बर्फ वितळून, लहान झऱ्यांमधून माझ्या प्रवासाला सुरुवात होते. जसजशी मी पुढे जाते, तसतसे माझ्या पात्रात अनेक उपनद्या मिसळतात आणि माझा प्रवाह अधिक वेगवान व विशाल होतो. माझ्या दोन्ही तीरांवर अनेक गावं आणि शहरे वसलेली आहेत.
मी मानवजातीसाठी तसेच संपूर्ण पर्यावरणासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. माझ्या पाण्यामुळे शेतीला पोषण मिळते, आणि त्यामुळे अन्नधान्य उत्पादन चांगले होते. माझ्या पाण्यावर उद्योगधंदे आणि व्यापार अवलंबून आहेत. माझ्या काठावर वसलेल्या गावांतील लोक माझे पाणी पिऊन जगतात. माझ्या पाण्यामुळे वीजनिर्मिती देखील होते, ज्यामुळे अनेक घरांत प्रकाश पडतो. माझ्या तीरावर प्राणी, पक्षी आणि जलचरांचा वावर असतो, त्यांना मी अन्न आणि निवारा देते.
पूर्वी मी निर्मळ, स्वच्छ आणि पवित्र होते. पण आता मानवाने माझे पाणी दूषित केले आहे. माझ्या पात्रात कारखान्यांचे रासायनिक सांडपाणी, प्लास्टिक, कचरा आणि सांडपाणी टाकले जात आहे. अनेक शहरांमध्ये माझ्या प्रवाहावर मोठमोठे बंधारे बांधले जात आहेत, ज्यामुळे मी काही ठिकाणी कोरडी पडत आहे. माझ्या तीरावर अतिक्रमण होत असल्याने माझे रूप दिवसेंदिवस बदलत चालले आहे. मी पूर्वीप्रमाणे मुक्तपणे वाहू शकत नाही.
माझ्या अस्तित्वावर संकट असले तरी मी आजही लोकांसाठी उपयुक्त आहे. मी पिऊन तृप्त होणाऱ्या प्रत्येक जीवाला ऊर्जा देते. माझ्या प्रवाहाने कित्येक संस्कृती फुलल्या आणि विकसित झाल्या. गंगेपासून गोदावरीपर्यंत, कृष्णेपासून नर्मदेपर्यंत, प्रत्येक नदी ही समाजाचा एक भाग आहे. जर माणसाने माझे महत्त्व समजून मला स्वच्छ आणि प्रवाही ठेवले, तर मी पुढच्या पिढ्यांसाठीही उपयुक्त ठरू शकेन.
मी नदी आहे. सतत वाहणे, लोकांचे जीवन समृद्ध करणे हेच माझे उद्दिष्ट आहे. मला जर स्वच्छ, सुंदर आणि मुक्त वाहू दिले, तर मी पृथ्वीला आणि मानवाला आनंदाने सेवा देत राहीन.
