Question

उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.

१) आकृतिबंध पूर्ण करा. (२)

पानाला राग आला. ते चिडून म्हणाले, ’अरे जा! चिडखोर बिब्बा कुठला! मातीत जन्मून मातीतच लोळणाऱ्या तुझ्यासारख्या क्षुद्र गवताच्या पात्याला आमच्या या उच्च वातावरणाची कल्पना कशी येणार? हा दंगा नाही, बेटा! हे गाणं चाललंय! जन्मात कधी आ न करणाऱ्या तुझ्यासारख्या अरसिकाला ते समजायचं नाही!“ हे बोलता बोलताच ते पान पृथ्वीवर पडले आणि धरणीमातेच्या कुशीत झोपी गेले.        ते पुन्हा जागे झाले, ते वसंताच्या संजीवक स्पर्शाने! त्या स्पर्शात विलक्षण जादू होती. त्या जादूने आता त्या पानाचे रूपांतर गवताच्या चिमुकल्या पात्यात झाले होते. पुन्हा हिवाळा आला. थंडीने कुडकुडत गवताचे पाते धरणीमातेच्या कुशीत लपू लागले-झोपू लागले. पण पुन:पुन्हा त्याची झोपमोड होऊ लागली. जिकडे तिकडे झाडांवर पाने सळसळत होती... पट पट असा आवाज करीत पृथ्वीवर पडत होती!        ते गवताचे पाते कपाळाला आठी घालून स्वत:शीच पुटपुटले, 'काय ही हिवाळ्यातली पानं! जीव खाऊन टाकला यांनी अगदी! केवढा हा कर्णकटू आवाज... छी छी छी! माझ्या साऱ्या गोड गोड स्वप्नांचा चेंदामेंदा केला यांनी!'

२) परिणाम लिहा.  (२)

1. वसंताच्या संजीवक स्पर्शाने गळून पडलेल्या पानाला स्पर्श केला. 
2. हिवाळा सुरू झाल्याचा परिणाम...

३) स्वमत कृती -  (३)

कथेत दिसून येणारे मानवी गुणधर्म स्पष्ट करा.

Answer 1

१)

२) 

1. परिणाम: पानाचे रूपांतर गवताच्या चिमुकल्या पात्यात झाले.
2. परिणाम: झाडांवर पाने सळसळत होती व पटपट असा आवाज करीत पृथ्वीवर पडत होती.

३) 'गवताचे पाते' या रूपक कथेच्या आधारे लेखकाने गवताचे पाते व पिकलेले पान यांच्या संवादातून पिढ्या-पिढ्यांमध्ये असलेले विचारांतील अंतर दर्शवले आहे. मानवी जीवनातील विसंवाद मांडले आहेत. मानवाच्या जन्मापासून त्याच्या वाढीबरोबर त्याच्या विचारांचीही जडणघडण होत असते. बदलत्या भूमिकेनुसार त्याच्या विचारांमध्ये बदल होत जातात. त्यामुळे, दोन पिढ्यांमधील विचारांची दरी वाढते. त्यांच्यात मतभेद सुरू होतात. वडील पिढी तरुणांना उपदेश करते. तरुण पिढीला आपल्या वडील पिढीचा उपदेश आवडत नसतो. आजची तरुण पिढी जेव्हा प्रौढ बनते, तेव्हा मात्र तीही जुनाच कित्ता गिरवते आणि पुढच्या तरुण पिढीला उपदेशही करते. अशाप्रकारे, मानवी मनोवृत्तींची पुनरावृत्ती होत राहते. दुसऱ्याची स्थिती लक्षात न घेता माणूस नेहमी फक्त स्वत:च्याच भूमिकेतून विचार करत राहतो.