Question

दिलेल्या उताऱ्याचे वाचन करून त्याखालील प्रश्‍नांची उत्तरे लिहा.

सोहगौडा ताम्रपट: हा ताम्रपट सोहगौडा (जिल्हा गोरखपूर, उत्तर प्रदेश) येथे सापडला. हा ताम्रपट मौर्य काळातील असावा असे मानले जाते. ताम्रपटावरील कोरीव लेख ब्राह्मी लिपीत आहे. लेखाच्या सुरुवातीस जी चिन्हे आहेत त्यातील पारासहित असलेला वृक्ष, तसेच पर्वत (एकावर एक असलेल्या तीन कमानी) ही चिन्हे प्राचीन आहत नाण्यांवरही आढळतात. चार खांबांवर उभे असलेले दुमजली इमारतीप्रमाणे दिसणारे चिन्ह कोठारघरांचे निदर्शक असावेत, असे अभ्यासकांचे मत आहे. या कोठारघरांमधील धान्य जपून वापरण्यात यावे, असा आदेश त्या लेखात दिलेला आहे. दुष्काळजन्य परिस्थितीचे निवारण करण्यासाठी काय काळजी घ्यावी, या संदर्भातील हा आदेश असावा, असे मानले जाते.

1. सोहगौडा ताम्रपट कोठे सापडला?
2. सोहगौडा ताम्रपटावरील कोरीव लेख कोणत्या लिपीमध्ये लिहिलेला आहे?
3. सोहगौडा ताम्रपटाचे इतिहासाचे साधन म्हणून महत्त्व स्पष्ट करा.

Answer 1

1. सोहगौडा हा ताम्रपट उत्तर प्रदेश राज्यातील गोरखपूर जिल्ह्यातील सोहगौडा येथे सापडला.
2. सोहगौडा येथे सापडलेल्या ताम्रपटावरील कोरीव लेख ब्राह्मी लिपीत आहे.
3. सोहगौडा ताम्रपट मौर्यांच्या काळातील असावा असे मानले जाते.
   लेखाच्या सुरुवातीला असलेल्या चिन्हांमध्ये पारासहित वृक्ष आणि पर्वत (एकावर एक असलेल्या तीन कमानी) ही चिन्हे प्राचीन आहेत. ही चिन्हे प्राचीन आहत नाण्यांवरही आढळतात.
   चार खांबांवर उभ्या असलेल्या दुमजली इमारतीप्रमाणे दिसणारे चिन्ह कोठारघरांचे निर्देशक असावे व त्या कोठारघरांमधील धान्य जपून वापरावे असा आदेश आहे, असे अभ्यासकांचे मत आहे.
   दुष्काळजन्य परिस्थितीच्या निवारणासाठीचा काय काळजी घ्यावी, या संबंधित हा आदेश असावा असे मानले जाते. एकदंरीत मौर्य काळातील हवामान, तसेच सामाजिक व राजकीय स्थितीची माहिती मिळण्याच्या दृष्टीने हा ताम्रपट इतिहासाच्या दृष्टीने महत्त्वाचे साधन आहे.