Advertisements
Advertisements
प्रश्न
कौ वर्णों पराश्रितौ?
उत्तर
अनुस्वारो विसर्गश्व कपौ चापि पराश्रितौ।
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
नासिका अनुस्वार्यमानां च किमुच्यते?
ऊष्मण: गति: कतिविधा?
वेदस्य मुखं कि स्मृतम्?
अज्ञानान्धस्य लोकस्य चक्षु; पाणिनिना कया उन्मिलितम्?
निरुक्तं वेदस्य किमुच्यते?
पुत्रान् हरन्ती व्याप्नी तान् काभ्यां न पीडयेत्?
वर्णविद: कि प्राहु:?
वर्णानाम् कति स्थानानि? तानि च कानि इत्यपि स्पष्टं लिखत।
कीदृशा: पाठका: अधमा: मता:?
कि प्रोक्तवते पाणिनये नमः?
अधोलिखितप्रश्नानाम् उत्तराणि पूर्णवाक्येन लिखत-
मन: कार्याग्निमाहन्ति सः मारुत॑ प्रेरयति ।
अधोलिखितप्रश्नानाम् उत्तराणि पूर्णवाक्येन लिखत-
सोदीर्णो मूर्थ्यभिहतो मारूत: वक्त्रमापादूय वर्णान् जनयते।
अधोलिखितप्रश्नानाम् उत्तराणि पूर्णवाक्येन लिखत-
ओ ओऔ तु कण्ठोष्ठजौ स्मृतौ।
अधोलिखितप्रश्नानाम् उत्तराणि पूर्णवाक्येन लिखत-
पाणिनिना अज्ञानजं तम: विमलै: शब्दवारिभि: भिन्नम्।
अधोलिखितप्रश्नानाम् उत्तराणि पूर्णवाक्येन लिखत-
साडगं वेदमधीत्य ब्रह्मलोके महीयते।
शलोकान्वयं समुचितपदै: पूरयत-
त्रिषष्टिश्चतु :षष्टिवा वर्णा: शम्भुमते मता:।
प्राकृते संस्कृते चापि स्वयं प्रोक्ताः: स्वयंभुवा॥
अधोलिखितश्लोकयो: भाव समुचितपदै: पूरयत-
|
कथितम्, अस्त्रस्वरूपा:, दन्दष्ट्र्याम, विचाराभिव्यक्तये अतिध्यानेन, परमावश्यकम्
|
व्याप्री यथा हरेत्पत्रान्द्रष्ट्राभ्यां न तु पीडयेत्।
भाव:- कस्यापि भाषाया: यदि उच्चारणं लेखन वा सम्यक् न क्रियते तदा
शलोकान्वयं समुचितपदै: पूरयत-
| नेत्रहीनस्थ, वर्णोच्चाणम्, पाणिनये, ज्ञानरूपिणा, पाणिनीय-शिक्षा, सूत्ररचनाउपि,उद्घाटितम |
अज्ञानान्धस्य लोकस्य ज्ञानाज्जजशलाकया।
चक्षुरुन्मीलितं येन तस्मै पाणिनये नम:॥
भाव:- प्राचीनकाले गुरुशिष्यपरम्परया एव सर्व ज्ञानं प्रदीयते सम शनै: शने: पुस्तकानि स्वरूपं प्राप्नुवन्ति येन जना: स्वाध्यायेन अपि ज्ञान प्राप्तुं समर्था: अभवन् पश्चातू _____प्रारब्धा। वेदमन्त्राणम् उच्चारणेन सह एव______ अपि शिक्षाया: रूपे प्रसिदृधमभवत् अस्मिन् प्रसडगे एवं ______अपि विशिष्ट स्थानम्। अतएवं कवि: अत्र कथयति यत् अज्ञानेन ______ लोकस्य पाणिनीयशिक्षाया:______अज्जनेन शलाकया च नेत्रम् येन'______तस्मै ______ नव हुदा नमाम:।
यथायोग्यं योजयत-
| (क) | स्वरा विंशतिरेकश्च | कालतो नियमा अचि। |
| (ख) | आत्मा बुद्ध्या समेत्यार्थानु | हस्त: कल्पो5थ पठयते। |
| (ग) | हस्वो दीर्घ: प्लुत इति | उर: कण्ठ: शिरस्तथा। |
| (घ) | छन्द: पादौ तु वेदस्य | मनो युडक्ते विवक्षया। |
| (डः) | यादयश्च स्मृता हयष्टौ | स्पर्शानां पञ्चविंशति:। |
| (च) | अष्टौ स्थानानि वर्णाममू | चत्वारश्च यमा: स्मृता:। |
समुचितमज्जूषायां लिखत-
|
श्रिःकम्पी, लयसमर्थम्, अल्पकण्ठ:, गीती, माधुर्यम्, सुस्वर:, अनर्थज्ञ:, पदच्छेद: |
| पाठकाधमाः | पाठकगुणा |
| ______ | ______ |
| ______ | ______ |
| ______ | ______ |
| ______ | ______ |
उदाहरणानुसार प्रदत्तपदेभ्य: उपसर्ग चित्वा उपसर्गसहायतया नवीनपदं रचयत-
| उपसर्ग: | नवीनपदम् | |
| उदाहरणमू- प्रोक्ता: | प्र | प्रारम्भ: |
| अनुस्वार | ______ | ______ |
उदाहरणानुसार प्रदत्तपदेभ्य: उपसर्ग चित्वा उपसर्गसहायतया नवीनपदं रचयत-
| उपसर्ग: | नवीनपदम् | |
| उदाहरणमू- प्रोक्ता: | प्र | प्रारम्भ: |
| विसर्गः | ______ | ______ |
उदाहरणानुसार प्रदत्तपदेभ्य: उपसर्ग चित्वा उपसर्गसहायतया नवीनपदं रचयत-
| उपसर्ग: | नवीनपदम् | |
| उदाहरणमू- प्रोक्ता: | प्र | प्रारम्भ: |
| संयुतम् | ______ | ______ |
उदाहरणानुसार प्रदत्तपदेभ्य: उपसर्ग चित्वा उपसर्गसहायतया नवीनपदं रचयत-
| उपसर्ग: | नवीनपदम् | |
| उदाहरणमू- प्रोक्ता: | प्र | प्रारम्भ: |
| अधिगम्य | ______ | ______ |
उदाहरणानुसार प्रदत्तपदेभ्य: उपसर्ग चित्वा उपसर्गसहायतया नवीनपदं रचयत-
| उपसर्ग: | नवीनपदम् | |
| उदाहरणमू- प्रोक्ता: | प्र | प्रारम्भ: |
| सुस्वरः | ______ | ______ |
समुचितपदेन रिक्तस्थानानि पूरयत-
लुकार______एव स;।
समुचितपदेन रिक्तस्थानानि पूरयत-
वर्णानां विभाग: ______ स्मृत:।
समुचितपदेन रिक्तस्थानानि पूरयत-
दन्त्योष्ठो ______ विस्मृतो बुधे:।
समुचितपदेन रिक्तस्थानानि पूरयत-
______ विज्ञेया आश्रयस्थानभागिन:।
समुचितपदेन रिक्तस्थानानि पूरयत-
छन्द: ______ तु वेदस्य।
समुचितपदेन रिक्तस्थानानि पूरयत-
शिक्षा ______ तु वेदस्थ।
