हिंदी

खालील ओळींचे रसग्रहण करा. ‘झाडांच्या पानावरून वहीच्या पानावर अलगद उतरतात दवांचे टपोरे थेंब’ - Marathi (Second Language) [मराठी (द्वितीय भाषा)]

Advertisements
Advertisements

प्रश्न

खालील ओळींचे रसग्रहण करा.

‘झाडांच्या पानावरून वहीच्या पानावर
अलगद उतरतात दवांचे टपोरे थेंब’

टिप्पणी लिखिए

उत्तर

वरील काव्यपंक्ती ही जॉर्ज लोपीस यांच्या 'हिरवंगार झाडासारखं' या कवितेतील आहे. सहनशीलता, परोपकारी वृत्ती, नेहमी सर्वांना भरभरून देत राहण्याचा दानीपणाचा गुण, कठीण प्रसंगातही न डगमगता पाय रोवून राहण्याचा खंबीरपणा हे झाडाचे गुण आपणही आपल्यामध्ये आणावेत असा संदेश कवी देत आहे. 

झाडांच्या अनेक परोपकारांपैकी आणखी एक परोपकार म्हणजे झाडांपासून होणारी कागदनिर्मिती. जेव्हा झाडाच्या पानांचे रूपांतर कागदात होते, तेव्हा त्या पानांवरील दवबिंदू 'अक्षरे' बनून वहीच्या पानावर अलगद उतरतात, अशी सुंदर कल्पना कवी येथे करत आहे. वास्तव अतिशय तरल शब्दांत कवीने येथे मांडले आहे.

shaalaa.com
हिरवंगार झाडासारखं
  क्या इस प्रश्न या उत्तर में कोई त्रुटि है?
अध्याय 13: हिरवंगार झाडासारखं - कृती [पृष्ठ ५१]

APPEARS IN

बालभारती Marathi - Aksharbharati 10 Standard SSC Maharashtra State Board
अध्याय 13 हिरवंगार झाडासारखं
कृती | Q (६)(अ) | पृष्ठ ५१

संबंधित प्रश्न

वाक्य पूर्ण करा.

कवीने झाडाला दिलेली उपमा- 


वाक्य पूर्ण करा.

अलगद उतरणारे थेंब- 


वाक्य पूर्ण करा.

पानझडीनंतरचे, नवी वस्त्रेधारण करणारे झाड म्हणजे- 


वाक्य पूर्ण करा.

फुटते शरीरभर पालवी याचा अर्थ- 


एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

झाडाच्या जीवनाचं गाणं कशात दडलेलं असतं?


‘झाडाचे मानवी जीवनातील स्थान’, याविषयी तुमचे विचार लिहा.


पुढील कवितेच्या आधारे दिलेल्या सूचनांनुसार कृती करा. गुण (०८)

१. चौकट पूर्ण करा. (०२)

झाड बसते ध्यानस्थ ऋषिसारखं मौन व्रत

धारण करून तपश्चर्या करत...

पक्षी झाडांचे कुणीच नसतात

तरीही झाड त्यांचं असतं

मुळावर घाव घातला तरी झाड मुकाट सहन करते

झाडांच्या पानावरून वहीच्या पानावर

अलगद उतरतात दवांचे टपोरे थेंब

झाडाकडे टक लावून पाहिलं तर

शरीरभर विरघळतो हिरवा रंग

रक्त होते क्षणभर हिरवेगार 

आयुष्य होतं नुकत्याच खुडलेल्या फुलासारखं टवटवीत

झाडाचे बाहु सरसावलेले असतात मुसाफिरांना कवेत घेण्यासाठी

पानझडीनंतर झाड पुन्हा नवीन वस्त्र धारण करतं

नव्या नवरीसारखं

झाडाला पालवी फुटल्यावर फुटते शरीरभर पालवी

अन झटकली जाते मरगळ

पक्ष्यांच्या मंजुळ नादात झाडाचंही जीवनाचं

एक संथ गाणे दडलेले असते

हसावं कसं सळसळत्या पानासारखं

मुळावं मुरावं कसं तर? झाडासारखं घट्ट पाय रोवीत

जगावं कसं तर? हिरवंगार झाडासारखं

रोजचं चिंतन करावं कसं तर झाडासारखं!

२. चौकट पूर्ण करा. (०२)

 १. खालील गोष्टी पाहून कवीच्या मनात आलेले विचार लिहा.

अ. हिरवा रंग

आ. झाडांचे बाहु

 २. संकल्पना स्पष्ट करा. (०१)

   दव

३- शब्दांचे अर्थ

 १. कवितेतील पुढील शब्दांचे अर्थ सांगा. (०२)

  1. गाणे -
  2. झाड -
  3. नवरी -
  4. पक्षी -

४- काव्यसाैंदय

१. ‘अलगद उतरतात दवांचे टपोरे थेंब’ या ओळीतील विचारसाैंदर्य सांगा. (०२)


पुढील कवितेच्या खाली दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे कृती सोडवा. गुण (०८)

झाड बसते ध्यानस्थ ऋषिसारखं मौन व्रत

धारण करून तपश्चर्या करत...

पक्षी झाडांचे कुणीच नसतात

तरीही झाड त्यांचं असतं

मुळावर घाव घातला तरी झाड मुकाट सहन करते

झाडांच्या पानावरून वहीच्या पानावर

अलगद उतरतात दवांचे टपोरे थेंब

झाडाकडे टक लावून पाहिलं तर

शरीरभर विरघळतो हिरवा रंग

रक्त होते क्षणभर हिरवेगार 

आयुष्य होतं नुकत्याच खुडलेल्या फुलासारखं टवटवीत

झाडाचे बाहु सरसावलेले असतात मुसाफिरांना कवेत घेण्यासाठी

पानझडीनंतर झाड पुन्हा नवीन वस्त्र धारण करतं

नव्या नवरीसारखं

झाडाला पालवी फुटल्यावर फुटते शरीरभर पालवी

अन झटकली जाते मरगळ

पक्ष्यांच्या मंजुळ नादात झाडाचंही जीवनाचं

एक संथ गाणे दडलेले असते

हसावं कसं सळसळत्या पानासारखं

मुळावं मुरावं कसं तर? झाडासारखं घट्ट पाय रोवीत

जगावं कसं तर? हिरवंगार झाडासारखं

रोजचं चिंतन करावं कसं तर झाडासारखं!

मुद्दे:

१. प्रस्तुत कवितेचे कवी/ कवयित्री- (०१)

२. प्रस्तुत कवितेचा विषय- (०१)

३. कवितेतील दिलेल्या ओळीचा सरळ अर्थ लिहा. (०२)

'हसावं कसं सळसळत्या पानासारखं'

४. कवितेत आलेल्या शब्दांचे अर्थ लिहा. (०२)

  1. शरीर- 
  2. वस्त्र- 
  3. अलगद- 
  4. मंजुळ- 

५. प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण- (०२)

६. प्रस्तुत कवितेतून मिळणारा संदेश - (०२)


खालील कवितेसंबंधी दिलेल्या मुद्दयांच्या आधारे कृती सोडवा.

मुद्दे ‘हिरवंगार झाडासारखं’
(१) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री -  
(२) कवितेचा रचनाप्रकार -  
(३) कवितेचा काव्यसंग्रह -  
(४) कवितेचा विषय -  
(५) कवितेतील आवडलेली ओळ -  
(६) कविता आवडण्याची वा न आवडण्याची कारणे -  

खालील दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे कृती सोडवा.

मुद्दे ‘हिरवंगार झाडासारखं’
(i) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री  
(ii) प्रस्तुत कवितेचा विषय  
(iii) प्रस्तुत ओळींचा सरळ अर्थ लिहा ‘झाडांच्या पानावरून वहीच्या पानावर।
अलगद उतरतात दवांचे टपोरे थेंब॥’
(iv) प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण  
(v) प्रस्तुत शब्दांचा अर्थ लिहा (i) खुडलेल्या -
(ii) पालवी -
(iii) मरगळ -
(iv) मंजुळ -

Share
Notifications

Englishहिंदीमराठी


      Forgot password?
Use app×