Question

अधोलिखित-परिच्छेदं पठित्वा अभ्यासप्रश्नानाम् उत्तर प्रदत्त।-

नकुलः प्रतिदिन प्रातः स्यूतकमादाय महाविद्यालयं गच्छति सायंकाले च कदा आगमिष्यति इति तु अनिश्चितः एव। पितरौ एतत्सर्व दृष्ट्वा आहती भवतः। पुत्रं बेधवितुञ्च प्रयत्नम् अकुरुताम् परं नकुलः किमपि शृणोति। एकदा पुत्र प्रबोधयन्ती माता रुदन्ती वदति यत् धिङ् मम जीवितम्, यस्या सूनुरपि अविश्वसिति, मनोगतं भावमेव न ज्ञापयति। मातु: एतादृशेन व्यवहारेण साश्रुनयनः पुत्रः वदति-मातः! अद्यत्वे मम मित्राणि मा मद्यपानाय प्रेरयन्ति। तैः सह अहमपि सानन्द मद्यपानं धूम्रपानमपि च करोमि खाद्याखाद्यं च खादामि। बहुधा मित्राणि प्रति ‘न’ इति वक्तुमिच्छामि परमसमर्थः एवात्मानं पश्यामि मित्रतावशात्। मातः। कर्तव्याकर्तव्यमपि विस्मृतं मया। दर्शय मां सन्मार्गम्। एवंभूतं पुत्रं स्नेहेन लालयन्ती माता तमबोधयत् यत्-‘त्यज दुर्जनसंसर्गम्, समानशीलव्यसनेषु चैव सख्यं करणीयमिति’। मातः वात्सल्यमयेन बोधनने नकुलः दुर्जनसंसर्ग त्यक्तुं दृढनिश्चयं करोति।

(1) एकपदेन उत्तरत –

(क) 'धिङ् मम जीवितम्' इति का वदति?

(ख) कौ आहतौ भवतः?

(ग) माता पुत्रं किं त्यक्तुम अकथयत्?

(घ) नकुल: मित्राणि प्रति किं वक्तुमिच्छति स्म?

(2) पूर्णवाक्येन उत्तरत –

(क) नकुलः मित्रैः सह धूम्रपानं, मद्यपानं च करोति स्म।

(ख) स्नेहेन लालयन्ती माता पुत्रं किं बोधयति?

(3) भाषिककार्यम्-

(क) 'अद्यत्वे मम मित्राणि मां मद्यपानाय प्रेरयन्ति'- अत्र किमव्ययपदम् ?

(ख) ''साश्रुनयन: पुत्र: वदति' - अत्र किं विशेषणपदम्?

(ग) 'अनेकश:' इति पदस्य किं समानार्थकपदं गद्यांशे प्रयुक्तम्?

(घ) गद्यांशे 'शत्रून' इति पदस्य किं विलोमपदं प्रयुक्तम् ?

(4) उपर्युक्तगद्यांशस्य उचितं शीर्षकं दीयताम्।

Answer 1

(1) 

(क) नकुलस्य माता

(ख) पितरौ 

(ग) दुर्जनसंसर्ग 

(घ) न

(2) 

(क) नकुलः मित्रैः सह धूम्रपानं, मद्यपानं च करोति स्म।

(ख) स्नेहेन लालयन्ती माता पुत्रं बोधयति-त्यज दुर्जनसंसर्गम्, समानशीलव्यसनेषु चैव सख्यं करणीयमिति’।

(3) 

(क) अद्यत्वे

(ख) साश्रुनयनः

(ग) बहुधा 

(घ) मित्राणि

(4)

दुर्जन संसर्गस्य दुष्प्रभाव: