Advertisements
Advertisements
प्रश्न
खालील माहितीसाठी कोणत्या नकाशा पद्धतीचा वापर कराल?
भारतातील लोकसंख्येच्या घनतेचे वितरण.
उत्तर
क्षेत्रघनी नकाशा पद्धत
स्पष्टीकरण:
समजा वितरण राज्याच्या सीमांच्या आधारे केले जाते. त्या बाबतीत, अनेक राज्यांना एकाच वर्गाखाली वर्गीकृत केले जाऊ शकते आणि क्षेत्रघनी नकाशा लोकसंख्येच्या घनतेच्या प्रत्येक वर्गासाठी एकच रंग अनुमती देईल. हे एक स्पष्ट चित्र तयार करेल कारण नियुक्त रंग जास्त घनतेसह गडद होईल.
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
खालील विधान योग्य की अयोग्य ते सकारण लिहा.
वितरणाच्या नकाशांचा मुख्य उद्देश स्थान दाखवणे हा असतो.
खालील विधान योग्य की अयोग्य ते सकारण लिहा.
टिंब पद्धतीच्या नकाशामध्ये प्रत्येक टिंबासाठी योग्य प्रमाण असावे.
खालील विधान योग्य की अयोग्य ते सकारण लिहा.
टिंब पद्‌धती वापरून वेगवेगळ्या भौगोलिक घटकांचे वितरण दाखवता येते.
प्रदेशातील लोकसंख्या या घटकाचे प्रत्यक्ष वितरण दर्शवण्यासाठी कोणती पद्धत उपयुक्त असते, ते सकारण स्पष्ट करा.
खालील माहितीसाठी कोणत्या नकाशा पद्धतीचा वापर कराल?
राज्यातील पाळीव प्राण्यांचे वितरण
कोल्हापूर जिल्ह्याच्या लोकसंख्या वितरणाचा नकाशा अभ्यासा व खालील प्रश्नांची उत्तरे द्या.
(अ) जिल्ह्यातील लोकसंख्येचे वितरण कोणत्या पद्धतीने दाखवले आहे?
(आ) दिशांच्या संदर्भात दाट ते विरळ लोकसंख्येचे वितरण स्पष्ट करा.
(इ) सर्वांत मोठा गोल असलेल्या ठिकाणी लोकसंख्या किती आहे? ते ठिकाण कोणते?
(ई) सर्वांत कमी लोकसंख्या असलेला तालुका कोणता?
आता आपण टिंब पद्धतीचा नकाशा तयार करूया. त्यासाठी खालील कृती करा.
आकृती मधील नंदुरबार जिल्ह्याचा नकाशा काळजीपूर्वक पहा. तो वेगळ्या कागदावर किंवा ट्रेसिंग पेपरवर तालुका व जिल्हा सीमांसह काढा.
आता नकाशासोबतचा लोकसंख्येचा तक्ता पहा. या तक्त्यातील सांख्यिकीय माहितीच्या आधारे कमीत कमी व जास्तीत जास्त मूल्य विचारात घेऊन टिंबांची संख्या ठरवा. उदा., १ टिंब = १०,००० लोक, म्हणजे एका उपविभागात किती टिंबे द्यायची ते ठरवता येईल.
टिंबे समान आकारात काढण्याकरिता एक बॉलपेनची रिफिल घ्या. या रिफिलची मागील बाजू कापसाने बंद करा. आता स्टँपपॅडवर ही बाजू दाबून नंतर नकाशामध्ये आवश्यक तेथे टिंबांचे ठसे उमटवा.
नकाशावर टिंबांचे ठसे उमटवताना आकृती मधील प्राकृतिक रचना, जलस्रोत, रस्ते, लोहमार्ग, तालुका व जिल्हा मुख्य ठिकाणे विचारात घ्या.
तुमचा तयार झालेला टिंब पद्धतीचा नकाशा इतर विद्यार्थ्यांच्या नकाशांसोबत पडताळून पहा व वर्गात चर्चा करा.
| अ.क्र. | तालुका | ग्रामीण लोकसंख्या (वर्ष २०११) |
| (१) | अक्कलकुवा | २,१५,९७४ |
| (२) | अक्राणी | १,८९,६६१ |
| (३) | तळोदे | १,३३,२९१ |
| (४) | शहादे | ३,४६,३५२ |
| (५) | नंदुरबार | २,५६,४०९ |
| (६) | नवापूर | २,३१,१३४ |
