Question

प्रदेशातील लोकसंख्या या घटकाचे प्रत्यक्ष वितरण दर्शवण्यासाठी कोणती पद्‌धत उपयुक्त असते, ते सकारण स्पष्ट करा.

Answer 1

1. प्रदेशातील लोकसंख्या या घटकाचे प्रत्यक्ष वितरण दाखवण्यासाठी टिंब पद्धत किंवा क्षेत्रघनी पद्धत उपयुक्त असते.
2. लोकसंख्या या घटकाचे वितरण विलग असते व हा घटक प्रदेशामध्ये मुक्तपणे विखुरलेला असतो.
3. टिंब पद्धत: टिंब पद्धतीच्या नकाशात एखादा प्रदेशामध्ये लोकसंख्या हा घटक ज्या तऱ्हेने वितरित झाला आहे, तशाच तऱ्हेने नकाशात टिंबे देऊन त्याचे वितरण दाखवले जाते. लोकसंख्येचे वितरण दाखवताना ग्रामीण लोकसंख्या टिंबाद्वारे तर नागरी लोकसंख्या दर्शवताना गोलाचा उपयोग केला जातो.
4. क्षेत्रघनी पद्धत: क्षेत्रघनी पद्धतीच्या नकाशात लोकसंख्येचे वितरण दाखवताना प्रदेशातील उपविभागांचा विचार केला जातो. लोकसंख्या वितरणाचे जास्तीत जास्त व कमीत कमी मूल्ये विचारात घेऊन ५ ते ७ गटांत वर्गीकरण करतात. प्रत्येक गटानुसार एकच रंगछटा किंवा कृष्णधवल आकृतिबंध वापरले जातात. ते वापरताना वाढत्या मूल्यांप्रमाणे गडद होत जातात व ते मूल्यगटानुसार नकाशावर काढले जातात.