मराठी
महाराष्ट्र राज्य शिक्षण मंडळएस.एस.सी (मराठी सेमी-इंग्रजी) इयत्ता १० वी

खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा. आकाशी झेप घे रे प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री. (१) प्रस्तुत कवितेचा विषय. (१) - Marathi [मराठी]

Advertisements
Advertisements

प्रश्न

खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा.

आकाशी झेप घे रे

  1. प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री. (१)
  2. प्रस्तुत कवितेचा विषय. (१)
  3. प्रस्तुत कविता तुम्हांला आवडली किंवा न आवडली ते सकारण स्पष्ट लिहा. (२)
थोडक्यात उत्तर

उत्तर

  1. कवी - जगदीश खेबुडकर
  2. स्वसामर्थ्याची ओळख करून देणे व स्वकष्टांचे महत्त्व पटवून देणे.
  3. कष्ट, स्वावलंबन यांचा संदेश देणारी ही कविता अतिशय प्रेरणादायी आहे. साधीसोपी भाषा, नादमयी शब्द यांमुळे ही कविता सहजपणे समजते. मानवाला स्वक्षमतांची जाणीव करून देण्यासाठी कवीने पाखराच्या समर्पक प्रतीकाचा वापर केला आहे. ही कल्पना मला अतिशय आवडली. तसेच, धान्याला दिलेली मोत्याची उपमा, 'श्रमदेव' ही अनोखी कल्पना मन आकर्षून घेते. ही कविता लयबद्ध असल्यामुळे चालीत गाता येते. या सर्व वैशिष्ट्यांमुळे मला ही कविता खूप आवडते.
shaalaa.com
आकाशी झेप घे रे
  या प्रश्नात किंवा उत्तरात काही त्रुटी आहे का?
पाठ 19: तू झालास मूक समाजाचा नायक - कृती क्रमांक १

APPEARS IN

एससीईआरटी महाराष्ट्र Marathi 10 Standard SSC
पाठ 19 तू झालास मूक समाजाचा नायक
कृती क्रमांक १ | Q 2. (आ) 1)

संबंधित प्रश्‍न

सुखलोलुप झाली काया म्हणजे ______


पिंजरा सोडून झेप घेतल्याने ______


तुलना करा.

पिंजऱ्यातील पोपट  पिंजऱ्याबाहेरील पोपट
______ ______
______ ______
______ ______

कवीने (आकाशी झेप घे रे) यशप्राप्तीच्या संदर्भांत सांगितलेली सुवचने लिहा.

____________

____________ 


खालील ओळींचे रसग्रहण करा.

‘घामातुन मोती फुलले 
श्रमदेव घरी अवतरले’


‘स्वसामर्थ्याची जाणीव’ हा उत्तम व्यक्तिमत्त्व विकासाचा पाया आहे, हे विधान स्पष्ट करा.


‘घर प्रसन्नतेने नटले’, याची प्रचिती देणारा तुमचा अनुभव लिहा.


खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा.

आकाशी झेप घे रे

  1. प्रस्तुत कविता तुम्हाला आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण लिहा. (२)
  2. प्रस्तुत कवितेतील शब्दांचे अर्थ लिहा. (२)
    1. कलंक - ___________
    2. सकलकामना - __________

खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा.

आकाशी झेप घे रे

  1. प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री. (१)
  2. प्रस्तुत कवितेचा विषय. (१)
  3. प्रस्तुत कवितेतून मिळणारा संदेश. (२)

पुढील कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.

1. आकृतिबंध पूर्ण करा. (२)

आकाशी झेप घे रे पाखरा
सोडी सोन्याचा पिंजरा

तुजभवती वैभव, माया
फळ रसाळ मिळते खाया
सुखलोलुप झाली काया
हा कुठवर वेड्या घेसी आसरा

तुज पंख दिले देवाने
कर विहार सामर्थ्याने
दरि-डोंगर, हिरवी राने
जा ओलांडुनी या सरिता-सागरा

कष्टाविण फळ ना मिळते
तुज कळते परि ना वळते
हृदयात व्यथा ही जळते
का जीव बिचारा होई बावरा

घामातुन मोती फुलले
श्रमदेव घरी अवतरले
घर प्रसन्नतेने नटले
हा योग जीवनी आला साजिरा

2. तुलना करा. (२)

पिंजऱ्यातील पोपट पिंजऱ्याबाहेरील पोपट
   
   

3. पुढील काव्यपंक्तींचा सरळ अर्थ लिहा. (२)

दरि-डोंगर, हिरवी राने
जा ओलांडुनी या सरिता-सागरा

4. पुढील काव्यपंक्तीतील विचारसाैंदर्य स्पष्ट करा. (२)

कष्टाविण फळ ना मिळते
तुज कळते परि ना वळत


खालील मुद्दयांचा आधारे 'आकाशी झेप घे रे' या कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा.

क्र. प्रश्न उत्तर
कवी किंवा कवयित्रीचे नाव.  
कवितेचा विषय.  
प्रस्तुत कवितेतील शब्दांचे अर्थ लिहा. उदा. व्यथा, वैभव सुखलोलुप, साजिरा  
कवितेतून मिळणारा संदेश.  
प्रस्तुत कवितेची भाषिक वैशिष्ट्ये लिहा.  
कवितेतून व्यक्त होणारा विचार लिहा.  

खालील काव्यपंक्तीचे रसग्रहण करा.

तुजभवती वैभव, माया
फळ रसाळ मिळते खाया
सुखलोलुप झाली काया
हा कुठवर वेड्या घेसी आसरा


कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.

1. चौकटी पूर्ण करा. (2)

  1. कष्टाने मिळणारे - ______
  2. घामातून फुलणारे - ______

आकाशी झेप घे रे पाखरा
सोडी सोन्याचा पिंजरा

तुजभवती वैभव, माया
फळ रसाळ मिळते खाया
सुखलोलुप झाली काया
हा कुठवर वेड्या घेसी आसरा

तुज पंख दिले देवाने
कर विहार सामर्थ्याने
दरि-डोंगर, हिरवी राने
जा ओलांडुनी या सरिता-सागरा

कष्टाविण फळ ना मिळते
तुज कळते परि ना वळते
हृदयात व्यथा ही जळते
का जीव बिचारा होई बावरा

घामातुन मोती फुलले
श्रमदेव घरी अवतरले
घर प्रसन्नतेने नटले
हा योग जीवनी आला साजिरा

2. योग्य पर्याय निवडून वाक्ये पूर्ण करा. (2)

i. सुखलोलुप झाली काया म्हणजे ______

(अ) सुखाचा तिरस्कार वाटतो.
(ब) सुखाबद्दल प्रेम वाटते.
(क) सुखाचे आकर्षण वाटते.
(ड) सुख उपभोगण्याची सवय लागते.

ii. पिंजरा सोडून झेप घेतल्याने ______

(अ) काया सुखलोलुप होते.
(ब) पाखराला आनंद होतो.
(क) आपल्याला स्वसामर्थ्याची जाणीव होते.
(ड) आकाशाची प्राप्ती होते.

3. खालील काव्यपंक्तींचा सरळ अर्थ तुमच्या शब्दांत लिहा. (2)

तुज पंख दिले देवाने
कर विहार सामर्थ्याने
दरि-डोंगर, हिरवी राने
जा ओलांडुनी या सरिता-सागरा

4. काव्यसौंदर्य (2)

‘आकाशी झेप घे रे पाखरा
सोडी सोन्याचा पिंजरा’

या ओळींमधील अर्थसौंदर्य स्पष्ट करा.


खालील पंक्तींचे रसग्रहण करा.

‘घामातुन मोती फुलले
श्रमदेव घरी अवतरले
घर प्रसन्नतेने नटले
हा योग जीवनी आला साजिरा’


Share
Notifications

Englishहिंदीमराठी


      Forgot password?
Use app×