Advertisements
Advertisements
प्रश्न
पुढील काव्यपंक्तींचे रसग्रहण करा.
वस्तू निखालस सेवकच असतात आपल्या,
तरीही बरोबरीचा मान द्यावा त्यांना.
उत्तर
'वस्तू' या कवितेतून कवी द. भा. धामणस्कर यांनी निर्जीव वस्तूंचे आपल्या जीवनातील महत्त्व टिपले आहे. त्यांच्याशी असलेला स्नेह आपण प्रत्येकाने जपावा असा विचार त्यांनी व्यक्त केला आहे.
वस्तू आपल्या गरजा पूर्ण करतात. आपल्या कामी येऊन त्या आपली सेवा करतात. त्यामुळे, आपण त्यांना कमी न समजता बरोबरीचा मान देणे गरजेचे असते. त्यांना आपला सेवक न समजता त्यांचे मोल आपण समजून घ्यायला हवे. वस्तूंना मानाची वागणूक द्यायला हवी, असा आशय या काव्यपंक्तींतून कवी व्यक्त करत आहे. वस्तूंनाही भावना असतात, त्यांनाही आपल्या बरोबरीचे स्थान मिळायला हवे असा वेगळा, संवेदनशील विचार कवी येथे मांडतात. प्रस्तुत ओळींमध्ये वस्तूंवर 'निखालस सेवक', 'मान' या मानवी गुणांचा आरोप झालेला आहे. त्यामुळे, येथे चेतनगुणोक्ती अलंकार साधला गेला आहे. या ओळींत चिंतनशीलता व भावनोत्कटता हे विशेष जाणवतात. ही मुक्तछंदातील रचना असून तिचे स्वरूप निवेदनात्मक आहे. साध्या, सोप्या भाषेतून अनोखा आशय कवीने यात मांडला आहे.
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
आकृती पूर्ण करा.
आकृती पूर्ण करा.
कारणे लिहा.
वस्तूंना जपावे आणि त्यांचे लाडही करावेत, कारण ______
कारणे लिहा.
वस्तूंना हक्काच्या घरात राहू दिले जात नाही, कारण ______
कवितेतील खालील ओळींचे रसग्रहण तुमच्या शब्दांत करा.
वस्तूंना मनही नसेल कदाचित, पण ते
असल्यासारखे वागलो तर वस्तू
प्रचंड सुखावतात.
एखादी वस्तू बिघडल्यामुळे तुमची फजिती कशी झाली, याचे वर्णन करा.
तुमचा वर्गमित्र वर्गखोली/शालेय परिसरातील वस्तूचे नुकसान करत आहे, या प्रसंगी तुम्ही काय कराल ते सांगा.
खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी कृती सोडवा.
वस्तू
- प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री. (१)
- प्रस्तुत कवितेचा विषय. (१)
- प्रस्तुत कविता तुम्हांला आवडली किंवा न आवडली ते सकारण स्पष्ट लिहा. (२)
पुढील कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.
१) आकृतिबंध पूर्ण करा. (२)
i. वस्तूंजवळ माणसासारख्या नसणाऱ्या गोष्टी-
- ____________
- ____________
२) मानव व वस्तू यांच्यातील समान भावना - (2)
| मानव | |
| वस्तू |
| वस्तूंना जीव नसेलही कदाचित, पण जीव नसल्यासारखे वागवू नये त्यांना. वस्तूंना मनही नसेल कदाचित, पण ते असल्यासारखे वागलो तर वस्तू प्रचंड सुखावतात. वस्तू निखालस सेवकच असतात आपल्या, तरीही बरोबरीचाच मान द्यावा त्यांना. वस्तूंना वेगळी स्वतंत्र खोली नको असते, त्यांना फक्त 'आपल्या मानलेल्या' जागेवरून निष्कासित न होण्याची हमी द्या. वस्तूंनाही असते आवड स्वच्छ राहण्याची, हे हातांना लक्षात ठेवायला सांगा. वस्तूंना जपावे, लाडावूनही ठेवावे त्यापुढे जाऊन. त्याच जिवंत ठेवणार आहेत आपला स्नेह नंतरच्या काळातही. आयुष्य संपले की वस्तूंनाही आजवरच्या हक्काच्या घरात राहू देत नाहीत, तेव्हा कृतज्ञतापूर्ण निरोपाचा त्यांचा हक्क शाबूत ठेवावा. |
३) कवितेतील दोन ओळींचा सरळ अर्थ लिहा. (२)
त्यांना फक्त आपल्या मानलेल्या जागेवरून
निष्कासित न होण्याची हमी द्या.
४) काव्यसाैंदर्य लिहा. (२)
वस्तूंनाही असते आवड स्वच्छ राहण्याची याबाबत तुमचा दृष्टिकोन सांगा.
पुढील कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.
१) आकृतिबंध पूर्ण करा. (२)
- वस्तूंना या गोष्टी नकोत- ______
- वस्तूना याची हमी हवी- ______
२) उत्तरे लिहा. (२)
वस्तूंना असे ठेवावे.
- ____________
- ____________
| वस्तूंना जीव नसेलही कदाचित, पण जीव नसल्यासारखे वागवू नये त्यांना. वस्तूंना मनही नसेल कदाचित, पण ते असल्यासारखे वागलो तर वस्तू प्रचंड सुखावतात. वस्तू निखालस सेवकच असतात आपल्या, तरीही बरोबरीचाच मान द्यावा त्यांना. वस्तूंना वेगळी स्वतंत्र खोली नको असते, त्यांना फक्त 'आपल्या मानलेल्या' जागेवरून निष्कासित न होण्याची हमी द्या. वस्तूंनाही असते आवड स्वच्छ राहण्याची, हे हातांना लक्षात ठेवायला सांगा. वस्तूंना जपावे, लाडावूनही ठेवावे त्यापुढे जाऊन. त्याच जिवंत ठेवणार आहेत आपला स्नेह नंतरच्या काळातही. आयुष्य संपले की वस्तूंनाही आजवरच्या हक्काच्या घरात राहू देत नाहीत, तेव्हा कृतज्ञतापूर्ण निरोपाचा त्यांचा हक्क शाबूत ठेवावा. |
३) कवितेतील दोन ओळींचा सरळ अर्थ लिहा. (२)
वस्तूंना जपावे, लाडावूनही ठेवावे त्यापुढे जाऊन.
त्याच जिवंत ठेवणार आहेत आपला स्नेह
४) काव्यसाैंदर्य लिहा. (२)
कृतज्ञतापूर्ण निरोपाचा त्यांचा हक्क
शाबूत ठेवावा
पुढीलपैकी दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे कृती सोडवा.
वस्तू
- प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री. (१)
- प्रस्तुत कवितेतील विषय. (१)
- दोन शब्दांचे अर्थ (२)
अ) डचमळणे -
ब) रणशिंग -
खालील मुद्द्यांच्या आधारे कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा.
| क्र. | मुद्दे | वस्तू |
| 1. | प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री - | |
| 2. | कवितेचा विषय - | |
| 3. | शब्दांचे अर्थ लिहा. | i. स्नेह - ______ |
| ii. निखालस - ______ |
