Question

खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी कृती सोडवा.

भरतवाक्य

1. प्रस्तुत कवितेच्या कवीचे/ कवयित्रीचे नाव लिहा.  (१)
2. प्रस्तुत कवितेचा विषय.  (१)
3. कविता आवडण्याची किंवा न आवडण्याची कारणे लिहा. (२)

Answer 1

1. कवी - मोरोपंत
2. सज्जनांच्या सहवासाचे, सद्विचारांच्या श्रवणाचे व सत्कर्माचे महत्त्व पटवून देणे हा या कवितेचा विषय आहे.
3. मोरोपंतांची ही काव्यरचना सज्जन माणसांच्या सहवासाचे आणि चांगल्या विचारांचे महत्त्व सहजपणे पटवून देते. कवितेत ओघवती, रसपूर्ण आणि सोपी भाषा वापरल्यामुळे ही कविता श्लोकांसारखी सहज गाता येते. 'भरतवाक्य' म्हणजे नाटकाचा शेवटचा संवाद, आणि याच संदर्भाने 'केकावली'तील शेवटची पद्यरचना म्हणून मोरोपंतांनी या रचनेला 'भरतवाक्य' असे समर्पक नाव दिले असावे. या रचनेत मोरोपंतांनी संस्कृतप्रचुर शब्द आणि अलंकारांचा सुंदर वापर केला आहे. 'सुसंगति सदा घडो; सुजनवाक्य कानी पडो' ही ओळ 'सुभाषित' म्हणून प्रसिद्ध आहे. मोरोपंतांनी स्वत:ला मोर मानून, ईश्वराला केलेल्या स्मरणाला 'केकावली' हे नाव दिले गेले हा संदर्भही विशेष मनोरंजक वाटतो. या सर्व कारणांमुळे ही कविता मला खूप आवडते.