SSC (Marathi Medium)
SSC (Marathi Semi-English)
Academic Year: 2023-2024
Date & Time: 1st March 2024, 11:00 am
Duration: 3h
Advertisements
कृतिपत्रिकेसाठी सूचना :
- सूचनेनुसार आकलन कृती व व्याकरण यांमधील आकृत्या काढाव्यात.
- आकृत्या पेननेच काढाव्यात.
- उपयोजित लेखनातील कृतींसाठी (सूचना, निवेदन) आकृतीची आवश्यकता नाही. तसेच या कृती लिहून घेऊ नयेत.
- विभाग - 5 उपयोजित लेखन प्र. 5 (अ) (2) सारांशलेखन या घटकासाठी गद्य विभागातील प्र. 1
- अपठित उतारा वाचून त्या उताऱ्याचा सारांश लिहावयाचा आहे.
- स्वच्छता, नीटनेटकेपणा व लेखननियमांनुसार लेखन यांकडे जाणीवपूर्वक लक्ष द्यावे.
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. उत्तरे लिहा: (2)
- म्हातारीच्या जगण्याचा एकमेव आधार - ______
- आपल्या तरुण मुलाला “माणसं' दाखवणारा - ______
| शहरगावी राहणाऱ्या मुलाची पत्रं हाच म्हातारीच्या जगण्याचा एकमेव आधार आहे, हे ओळखलं आहे त्या प्रौढ, समंजस पोस्टमननं. तो नुसता पत्रं पोहोचवणारा सरकारी नोकर नाही. तो माणूस आहे, भला माणूस! आपल्या तरुण मुलाला तो केवळ पहाडातल्या वाटा आणि खेडी दाखवत नाही. तो त्याला माणसं दाखवतो आहे. माणसांपर्यंत पोहोचवण्याचे पूल दाखवत आहे. म्हातारीचं वाट पाहणं सुखाचं करण्याची रीत त्यानं मुलाला समजावली आहे. ‘वाट पाहणं’ ही गोष्ट एरवी सुखाची थोडीच असते! दु:ख, काळजी, भीती, अस्वस्थता, तडफड-कितीतरी गोष्टी असतात त्यात भरलेल्या. पावसाची वाट पाहणाऱ्या शेतकऱ्याचे डोळे आठवा जरा किंवा विठूच्या दर्शनाची वाट पाहणाऱ्या संतांचे अभंग आठवा. त्या करुणेचा स्पर्श झाला की लक्षात येतं, एखाद्या गोष्टीची वाट पाहायला लागते तेव्हाच तिची किंमत कळत जाते. कित्येक मोलाच्या गोष्टी सहज मिळाल्या तर त्याचं मोलच आपल्या लक्षात येत नाही. वाट पाहताना आपण संयम शिकतो. धीर धरायला शिकतो. एखाद्या गोष्टीवरचा विश्वास घट्ट करायला शिकतो. श्रद्धा डोळस आणि पक्की होत जाते. ध्यास वाढत जातो. |
2. आकृती पूर्ण करा. (2)
3. स्वमतः (3)
'वाट पाहणं' ही गोष्ट एरवी सुखाची थोडीच असते! या उद्‌गाराविषयी तुमचे मत सविस्तर लिहा.
Chapter: [0.08] वाट पाहताना
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. कृती पूर्ण करा: (2)
|
झोपायची वेळ झाली, की सोनाली उडी मारून बिछान्यात शिरे; पण चटकन झोपी जायचा तिचा स्वभावच नव्हता. बिछान्यात आली, की ती माझं तोंड चाटू लागे, मग केस चाटे. पंजानं माझे केस विस्कटून टाकी. कधी ती अन् रूपाली यांची दंगामस्ती माझ्याच बिछान्यात चालायची. दोघीही बिछान्यात चक्क नाचत, कुदत, थकल्या-दमल्या, की दोघीही आपापली जागा पकडून झोपायला येत. फुस्स करून रूपा अंग टाकी आणि झोपी जाई; पण सोनालीला मात्र अशी झोप येत नसे. लहान मुलासारखं तिला मला थोपटून झोपवावं लागे. तेव्हा कुठे बाईसाहेब झोपत. ती झोपे तीही एखाद्या लहान मुलासारखी अस्ताव्यस्त. झोपेत बाईसाहेब लोळतही भरपूर. शेवटी त्या दोघींच्या मध्ये मलाच झोपायला पुरेशी जागा मिळत नसे. सोनाली आणि रूपाली लहान होत्या तोपर्यंत रूपालीच अंगापिंडानं मोठी होती. वयानं तर ती सोनालीपेक्षा चांगली सात दिवसांनी मोठी. त्यामुळे ती सोनालीवर ताईगिरी करी. सोनालीवर गुरगुरे, तिला दमात घेई. सोनाली बिचारी गरीब. रूपाली तिच्यावर गुरगुरली, की बापडी कोपऱ्यात जाऊन निमूट बसे. पण दोघी वाढू लागल्या आणि सारं दृश्यच बदललं. |
2. कोण ते लिहा: (2)
- सोनालीवर ताईगिरी करणारी - ______
- झोपायची वेळ झाली की उडी मारून बिछान्यात शिरणारी - ______
3. स्वमतः (3)
सोनाली व रूपाली यांच्यातील जिव्हाळा व्यक्त करणारा प्रसंग तुमच्या शब्दांत लिहा.
Chapter: [0.17] सोनाली
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. आकृतिबंध पूर्ण करा: (2)
| मातेचा महिमा मी किती सांगू किती गाऊ ? मातृमहिमा मुक्यानेच वर्णावा लागेल. मातेचे सारे मुलांसाठी. मुलांसाठी तिचा जीव. मुलांसाठी ती वाटेल ते करील. मुलांची सेवाचाकरी करताना ती थकणार नाही. बसणार नाही. तिला कोठे काहीही मिळो, स्वत:च्या लेकरांसाठी ती ते घेऊन येईल. मुलाचे जरा काही दुखले - खुपले, की ती कावरी - बावरी होते. आई ! ह्या दोन अक्षरांत साऱ्या श्रृतिस्मृती आहेत. सारी महाकाव्ये आहेत. ह्या दोन अक्षरांत माधुर्याचा सागर आहे, पावित्र्याचे आगर आहे. फुलाची कोमलता, गंगेची निर्मलता, चंद्राची रमणीयता, सागराची अनंतता, पृथ्वीची क्षमता, पाण्याची रसता जर तुम्हाला पाहायची असेल, तर आईजवळ क्षणभर बसा. सारे तुम्हाला मिळेल. |
2. कधी ते लिहा: (2)
- आई कावरीबावरी होते - ______
- आई थकणार नाही - ______
Chapter: [0.23] अपठित विभाग
कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. चौकटी पूर्ण करा: (2)
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी नाकारलेली गोष्ट - ______
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे स्वागत करणारे - ______
|
तू निघालास तेव्हा काळोखाचं राज्य होतं. तू झालास परिस्थितीवर स्वार तू फुंकलेस रणशिंग अगाध ज्ञानाच्या बळावर तुझे शब्द जसे की आज पन्नास वर्षांनी अनुभवतोय |
2. आकृतिबंध पूर्ण करा: (2)
3. खालील पद्यपंक्तींचा सरळ अर्थ तुमच्या शब्दांत लिहा: (2)
तू झालास परिस्थितीवर स्वार
आणि घडविलास नवा इतिहास
4. काव्यसौंदर्यः (2)
'आज पन्नास वर्षांनी अनुभवतोय
सूर्यफुले तुझा ध्यास घेतायत
बिगूल प्रतीक्षा करतोय
चवदार तळ्याचं पाणी, तेही आता थंड झालंय.'
या ओळींतील विचारसौदर्य स्पष्ट करा.
Chapter: [0.19] तू झालास मूक समाजाचा नायक (कविता)
खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी कृती सोडवा.
भरतवाक्य
- प्रस्तुत कवितेच्या कवीचे/ कवयित्रीचे नाव लिहा. (१)
- प्रस्तुत कवितेचा विषय. (१)
- कविता आवडण्याची किंवा न आवडण्याची कारणे लिहा. (२)
Chapter: [0.12] भरतवाक्य (कविता)
खालील मुद्दयांचा आधारे कवितेसंबंधी कृती सोडवा.
आश्वासक चित्र
- प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री (१)
- प्रस्तुत कवितेचा विषय (१)
- प्रस्तुत कविता तुम्हांला आवडली किंवा न आवडली ते सकारण स्पष्ट लिहा. (२)
Chapter: [0.09] आश्वासक चित्र (कविता)
कवितेतील खालील ओळींचे रसग्रहण तुमच्या शब्दांत करा.
वस्तूंना मनही नसेल कदाचित, पण ते
असल्यासारखे वागलो तर वस्तू
प्रचंड सुखावतात.
Chapter: [0.06] वस्तू (कविता)
'माणसे पेरा! माणुसकी उगवेल!' या विधानाचा तुम्हांला समजलेला अर्थ लिहा.
Chapter: [0.102] मनक्या पेरेन लागा (स्थूलवाचन)
'पती निधनानांतर आपण सैन्यात भरती व्हायचं', स्वाती महाडिक यांच्या या निर्धारातून समाजाला काय संदेश मिळतो, ते तुमच्या शब्दांत लिहा.
Chapter: [0.152] वीरांगना (स्थूलवाचन)
टीप लिहा.
व्युत्पत्ती कोशाचे कार्य
Chapter: [0.20199999999999999] व्युत्पत्ती कोश (स्थूलवाचन)
समास:
योग्य जोड्या लावा:
| क्र. | सामासिक शब्द | समासाचे नाव |
| i. | त्रिभुवन | कर्मधारय समास |
| ii. | पुरुषोत्तम | द्विगू समास |
| इतरेतर द्वंद्व समास |
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
शब्दसिदधी:
खालील दिलेल्या शब्दांचे वर्गीकरण करून तक्ता पूर्ण करा:
(बिनचूक, जमीनदार, तीळतीळ, आंबटचिंबट)
| प्रत्ययघटित शब्द | उपसर्गघटित शब्द | अभ्यस्त शब्द |
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
Advertisements
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
कंठस्नान घालणे-
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
हुकूमत गाजवणे-
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
व्यथित होणे-
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
आनंद गगनात न मावणे -
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे समानार्थी शब्द लिहा.
मार्ग -
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे समानार्थी शब्द लिहा.
जल
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे विरुद्धार्थी शब्द लिहा.
सुपीक × ______
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे विरुद्धार्थी शब्द लिहा.
ज्ञानी × ______
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे वचन बदला.
भिंती -
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे वचन बदला.
रस्ता -
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दातील अक्षरापासून दोन अर्थपूर्ण शब्द तयार करा:
रखवालदार
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील वाक्यातील लेखननियमानुसार चुकीचे शब्द ओळखून दुरुस्त करा.
महर्षि कर्वे यांजमध्ये स्थीतप्रज्ञाची लक्षणे होती.
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील वाक्यातील लेखननियमानुसार चुकीचे शब्द ओळखून दुरुस्त करा.
पावसाळ्यात दीशा धुसर झालेल्या असतात.
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील वाक्यातील लेखननियमानुसार चुकीचे शब्द ओळखून दुरुस्त करा.
महाराष्ट्र हि संतांची भुमी आहे.
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील वाक्यातील लेखननियमानुसार चुकीचे शब्द ओळखून दुरुस्त करा.
शनीवारी दूपारी साडेबाराची वेळ होती.
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील विरामचिन्ह ओळखून त्याचे नाव लिहा.
, - ______
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
Advertisements
खालील विरामचिन्ह ओळखून त्याचे नाव लिहा.
“.....” - ______
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे प्रचलित मराठी भाषेतील शब्द लिहा.
Tax - ______
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दाचे प्रचलित मराठी भाषेतील शब्द लिहा.
Exhibition - ______
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील निवेदन वाचा व त्याखालील कृती सोडवा:
मधुर/मधुरा कुलकर्णी, ज्ञानदीप विद्यालय, सांगली विद्यार्थी प्रतिनिधी या नात्याने वृक्षारोपणाच्या कार्यक्रमासाठी रोपांची मागणी करणारे पात्र व्यवस्थापकांना लिहा.
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
खालील निवेदन वाचा व त्याखालील कृती सोडवा:
मधुर/मधुरा कुलकर्णी, ज्ञानदीप विद्यालय, सांगली विद्यार्थी प्रतिनिधी या नात्याने उत्तम उपक्रमाबद्दल अभिनंदन करणारे पत्र व्यवस्थापकांना लिहा.
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
खालील उताऱ्याचा एक-तृतीयांश सारांश तुमच्या शब्दांत लिहा.
| मातेचा महिमा मी किती सांगू किती गाऊ? मातृमहिमा मुक्यानेच वर्णावा लागेल. मातेचे सारे मुलांसाठी. मुलांसाठी तिचा जीव. मुलांसाठी ती वाटेल ते करील. मुलांची सेवाचाकरी करताना ती थकणार नाही. बसणार नाही. तिला कोठे काहीही मिळो, स्वत:च्या लेकरांसाठी ती ते घेऊन येईल. मुलाचे जरा काही दुखले - खुपले, की ती कावरी - बावरी होते. आई ! ह्या दोन अक्षरांत साऱ्या श्रृतिस्मृती आहेत. सारी महाकाव्ये आहेत. ह्या दोन अक्षरांत माधुर्याचा सागर आहे, पावित्र्याचे आगर आहे. फुलाची कोमलता, गंगेची निर्मलता, चंद्राची रमणीयता, सागराची अनंतता, पृथ्वीची क्षमता, पाण्याची रसता जर तुम्हाला पाहायची असेल, तर आईजवळ क्षणभर बसा. सारे तुम्हाला मिळेल. |
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
संगणकं प्रशिक्षण वर्गाची आकर्षक जाहिरात तयार कराः
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
खालील विषयावर बातमी तयार कराः
'ज्ञानज्योत विद्यालय', वर्धा येथे १५ ऑगस्ट रोजी स्वातंत्र्यदिन साजरा झाला.
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
खालील अपूर्ण कथा पूर्ण करून लिहा:
(दिलेली अपूर्ण कथा लिहून घेण्याची गरज नाही.)
| शाळेची घंटी वाजली. शाळा सुटल्याच्या आनंदात सर्व विद्यार्थी गडबडीने बाहेर पडू लागले. वरच्या मजल्यावरून श्रेया आणि नेहा धावतच बाहेर पडल्या. सिटीबसमध्ये जागा मिळत नाही म्हणून त्या भरभर चालत होत्या. शेवटीत्या बस थांब्याजवळ पोहोचल्या आणि ... |
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
| साधना विद्यालय, धुळे इयत्ता दहावी- शुभेच्छा समारंभ दि. ४ फेब्रुवारी स. १० वाजता अध्यक्ष - श्री. रमाकांत धुमाळ प्रमुख पाहणे - श्री. अजय साठे |
वरील प्रसंगी तुम्ही विद्यार्थी या नात्याने उपस्थित होतात अशी कल्पना करू प्रसंगलेखन करा.
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
दिलेल्या मुदूदांच्या आधारे चौकटीतील घटकाचे आत्मकथन लिहा.
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
‘जलप्रदूषण - समस्या व उपाय’ या विषयावर तुमचे विचार लिहा.
Chapter: [0.21] उपयोजित लेखन
Other Solutions
Submit Question Paper
Help us maintain new question papers on Shaalaa.com, so we can continue to help studentsonly jpg, png and pdf files
Maharashtra State Board previous year question papers 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी] Marathi [मराठी] with solutions 2023 - 2024
Previous year Question paper for Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी] -2024 is solved by experts. Solved question papers gives you the chance to check yourself after your mock test.
By referring the question paper Solutions for Marathi [मराठी], you can scale your preparation level and work on your weak areas. It will also help the candidates in developing the time-management skills. Practice makes perfect, and there is no better way to practice than to attempt previous year question paper solutions of Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी].
How Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी] Question Paper solutions Help Students ?
• Question paper solutions for Marathi [मराठी] will helps students to prepare for exam.
• Question paper with answer will boost students confidence in exam time and also give you an idea About the important questions and topics to be prepared for the board exam.
• For finding solution of question papers no need to refer so multiple sources like textbook or guides.
