Question

कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:

(1) कृती करा:            2

मुलीचा आत्मविश्‍वास व्यक्त करणाऱ्या कवितेतील दोन ओळी शोधून लिहा.

1. ...............................
2. ...............................

तापलेल्या उन्हाच्या आडोशाला बसून खेळते आहे एक मुलगी केव्हाची. मी पाहत राहते तिला माझ्या घराच्या झरोक्यांतून. ती मांडीवर घेते बाहुलीला एका हातानं थोपटत तिला, चढवते आधण भाताचं भातुकलीच्या इवल्याशा गॅसवर.  बाजूला खेळतो आहे मुलगा हातात चेंडू घेऊन खूप उंच उडवून चेंडू नेमका झेलतो तो हातात. मुलगी पाहत राहते कौतुकानं त्याच्याकडे. अचानक बाजूला ठेवून बाहुलीला ती जवळ जाते त्याच्या. मुलगा दाखवतो तिला, आपलं कसब पुन्हा एकदा. मुलगी चेंडू मागते त्याच्याकडे तेव्हा तो हसून म्हणतो, 'तू भाजी बनव छानपैकी पाल्याची.' ती म्हणते, 'मी दोन्ही करू शकते एकाच वेळी. तू करशील?' मुलगा देतो चेंडू तिच्या हातात. उंच उडवलेला चेंडू आभाळाला शिवून नेमका येऊन पडतो तिच्या ओंजळीत. तशी हसून म्हणते ती, 'आता तू.' मांडी घालून मुलगा बसतो गॅससमोर. दोन्ही हातांनी थोपटत झोपवतो बाहुलीला प्रथम; मग शोधतो पातेलं भाजीसाठी... हळूहळू शिकेल तोही आपलं कसब दाखवतांनाच घर सांभाळणं तापलेल्या उन्हाच्या आडोशाला बसून. माझ्या घराच्या झरोक्यातून दिसतं आहे. एक आश्‍वासक चित्र उद्याच्या जगाचं जिथं खेळले जातील सारेच खेळ एकत्र. भातुकलीतून प्रवेशताना वास्तवात हातात हात असेल दोघांचाही ज्यावर सहज विसावेल बाहुली आणि चेंडू जोडीनं.

(2) खालील शब्दसमूहांचा तुम्हांला समजलेला अर्थ लिहा:      2

1. घराचा झरोका
2. भातुकलीचा खेळ

(3) खालील काव्यपंक्तींचा सरळ अर्थ तुमच्या शब्दांत लिहा:       2

ती मांडीवर घेते बाहुलीला

एका हातानं थोपटत तिला, चढवते आधण भाताचं.

(4) काव्यसौंदर्य:          2

'माझ्या घराच्या झरोक्यातून दिसतं आहे

एक आश्‍वासक चित्र उद्याच्या जगाचं',

या ओळींतील विचारसौंदर्य स्पष्ट करा.

Answer 1

(1) 

1. 'मी दोन्ही करू शकते एकाच वेळी. तू करशील?'

2. हळूहळू शिकेल तोही आपलं कसब दाखवतांनाच घर सांभाळणं.

(2) 

1. घराची खिडकी
2. लहान मुलांचा खोटा खोटा संसाराचा खेळ

(3) 

ही ओळ एका मुलीच्या जिद्दीचे, आत्मनिर्भरतेचे आणि मेहनतीचे प्रतीक आहे. याचा अर्थ मुलगी आपल्या बाहुलीला मांडीवर घेत आहे, म्हणजेच ती तिच्या जबाबदारीची जाणीव करून घेत आहे. एका हाताने ती बाहुलीला शांत करताना, दुसऱ्या हाताने अंधार दूर करण्यासाठी प्रयत्न करत आहे. याचा गूढ अर्थ असा आहे की ती एकाच वेळी दोन्ही जबाबदाऱ्या पार पाडू शकते - ममता आणि कर्तव्य यांचा समतोल साधू शकते.

(4)

या ओळींमध्ये कवितेचा विचारसौंदर्य आशा आणि भविष्यातील परिवर्तनाची झलक देतो. कवि आपल्या घराच्या झरोक्यातून जे दृश्य पाहतो, त्यात तो उद्याच्या जगाचं आश्वासक चित्र बघतो. म्हणजे, जरी आपली दैनंदिन जगणूक आणि जीवन मर्यादित वाटतं, तरीही त्यातही भविष्याची चमक आणि सुधारणा दिसू शकते. हे चित्र आपल्या मनाला उमेद देतं आणि आपल्याला सूचित करतं की, आपल्या आजच्या परिस्थितीतही उज्ज्वल भविष्याच्या शक्यता लपलेल्या आहेत. अशा प्रकारे, सामान्यतेतूनही एक अद्भुत आणि आशावादी दृष्टीकोन प्राप्त होतो, ज्यामुळे आपल्या मनातील आशा आणि सकारात्मकता भरून निघते.