Question

स्पष्ट करा.

हिरा, ग्रॅफाइट व फुलरिन ही कार्बनची स्फटिकी रूपे आहेत.

Answer 1

1. स्फटिक रूपातील पदार्थाच्या अणूंची रचना नियमित आणि निश्‍चित असते.
2. चतुष्कोनातील त्रिमितीय रचना तयार करण्याकरता हिऱ्यात प्रत्येक कार्बन अणू हा शेजारील चार कार्बन अणूंशी सहसंयुज बंधाने बंधित असतो, म्हणून हिऱ्यात अणूंची नियमित व निश्‍चित रचना आढळते.
3. ग्रॅफाइटमध्ये कार्बनचा प्रत्येक अणू इतर तीन कार्बन अणूंसोबत अशाप्रकारे बंधित असतो की त्यामुळे त्याची प्रतलीय षटकोनी रचना तयार होते. ग्रॅफाइटमधील ही अणूंची रचनाही नियमित व निश्‍चित असते.
4. फुलरीनमध्ये, C₆₀ अणू पंचकोनी आणि षटकोनी व्यवस्थांमध्ये एकमेकांशी जोडलेले असतात. परिणामी, फुलरीनची रचना फुटबॉलसारखी असते. फुलरिनचे रेणू बकीबॉल्स (गोलाकार), बकीट्यूब्ज्या (दंडगोलाकार) स्वरूपात आढळतात. 
5. हिरा, ग्रॅफाइट व फुलरिन अशा पदार्थांना निश्‍चित भौमितिक रचना, तीक्ष्ण कडा व सपाट पृष्ठभाग असल्याने ते स्फटिकासारखे असतात. म्हणूनच हिरा, ग्रॅफाइट व फुलरिन ही कार्बनची स्फटिकी रूपे आहेत.