Advertisements
Advertisements
प्रश्न
जर अंकगणिती श्रेढीतील पहिल्या p पदांची बेरीज ही पहिल्या q पदांच्या बेरजेबरोबर असेल, तर त्यांच्या पहिल्या (p + q) पदांची बेरीज शून्य असते हे दाखवा. (p ≠ q).
उत्तर
या अंकगणिती श्रेढीचे, पहिले पद 'a' आणि सामान्य फरक 'd' मानू.
अंकगणिती श्रेढीच्या पहिल्या n पदांची बेरीज,
`"S"_"n" = "n"/2`[2a + (n - 1)d]
दिलेल्या अटीनुसार, Sp = Sq
∴ `"p"/2`[2a + (p - 1)d] = `"q"/2`[2a + (q - 1)d]
∴ p [2a + (p - 1)d] = q [2a +(q - 1)d]
∴ 2ap + p (p - 1)d = 2aq + q (q - 1)d
∴ 2ap + p2d - pd = 2aq + q2d - qd
∴ 2ap + p2d - pd - 2aq - q2d + qd = 0
∴ (2ap – 2aq) + (p2d - q2d) - (pd - qd) = 0
∴ 2a(p - q) + d(p2 - q2) - d(p - q) = 0
∴ 2a(p - q) + d(p + q)(p - q) - d(p - q) = 0
∴ (p - q)[2a + d(p + q) - d] = 0
∴ (p – q) [2a + (p + q - 1)d] = 0
∴ परंतु, p ≠ q ...[दिलेले]
∴ 2a + (p + q – 1)d = 0 ...(i)
पहिल्या (p + q) पदांची बेरीज,
`"S"_("p + q") = ("p + q")/2` [2a + (p + q - 1)d]
= `(p + q)/2`(0) ....[(i) वरून]
∴ `"S"_("p + q")` = 0
∴ पहिल्या (p + q) पदांची बेरीज शून्य आहे.
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
1 व 350 यांमधील सर्व सम संख्यांची बेरीज काढा.
एका अंकगणिती श्रेढीचे 19 वे पद 52 आणि 38 वे पद 128 आहे, तर तिच्या पहिल्या 56 पदांची बेरीज काढा.
एका अंकगणिती श्रेढीच्या पहिल्या 55 पदांची बेरीज 3300 आहे, तर तिचे 28 वे पद काढा.
ज्या अंकगणिती श्रेढीचे पहिले पद a आहे. दुसरे पद b आहे आणि शेवटचे पद c आहे, तर त्या श्रेढीतील सर्व पदांची बेरीज `((a + c)(b + c - 2a))/(2(b - a))` एवढी आहे हे दाखवा.
एका क्रमिकेत tn = 2n - 5 आहे, तर तिची पहिली दोन पदे काढा.
पहिल्या 1000 धन पूर्णांकांची बेरीज करा.
कृती: समजा, 1 + 2 + 3 + .........+ 1000
अंकगणिती श्रेढीच्या पहिल्या n पदांच्या बेरजेचे सूत्र Sn = `square` वापरून,
S1000 = `square/2` (1 + 1000)
= 500 × 1001
= `square`
प्रथम 1000 धन पूर्णांकांची बेरीज `square` एवढी आहे.
1 ते 140 यांदरम्यानच्या 4 ने भाग जाणाऱ्या नैसर्गिक संख्यांची बेरीज करा.
कृती: 1 ते 140 यांदरम्यानच्या 4 ने भाग जाणाऱ्या नैसर्गिक संख्या 4, 8, 12, 16......... 136 या आहेत.
येथे, d = 4 आहे. म्हणून, दिलेली क्रमिका ही अंकगणिती श्रेढी आहे.
a = 4, d = 4, tn = 136, Sn = ?
tn = a + (n – 1) d
`square` = 4 + (n – 1) × 4
`square` = (n –1) × 4
n = `square`
आता, Sn = `"n"/2` + [a + tn]
Sn = 17 × `square`
Sn = `square`
म्हणून, 1 ते 140 यांदरम्यानच्या 4 ने भाग जाणाऱ्या नैसर्गिक संख्यांची बेरीज `square` आहे.
1 + 3 + 5 + ......... + 101 या 1 ते 101 पर्यंत विषम नैसर्गिक संख्यांची बेरीज करा.
मनीष आणि सविता यांच्या आजच्या वयांची बेरीज 31 वर्षे आहे. 3 वर्षांपूर्वी मनीषचे वय सविताच्या त्यावेळच्या वयाच्या चौपट होते, तर त्या दोघांची आजची वये काढा.
त्रिकोणाच्या तीन कोनांची मापे अंकगणिती श्रेढरीमध्ये आहेत. सर्वांत लहान कोनाचे माप साधारण फरकाच्या पाचपट आहे, तर त्या त्रिकोणाच्या तीनही कोनांची मापे काढा. (त्रिकोणाच्या कोनांची मापे a, a + d, a + 2d घ्या.)
