Advertisements
Advertisements
Question
3.5 सेमी त्रिज्येचे वर्तुळ काढा. वर्तुळाला दोन स्पर्शिका अशा काढा, की त्या एकमेकींना लंब असतील.
Solution
कच्ची आकृती
आकृतीत दर्शवल्याप्रमाणे, O हे 3.5 सेमी त्रिज्या असलेल्या वर्तुळाचे केंद्र आहे. त्रिज्या OP व OS परस्परांना लंब आहेत. रेख AD व रेख DC ह्या वर्तुळाला अनुक्रमे बिंदू P व बिंदू S वर स्पर्श करणाऱ्या स्पर्शिका आहेत.
`square`POSD मध्ये, ∠P = ∠S = 90° …....[स्पर्शिका-त्रिज्या प्रमेय]
∠O = 90° .........[O त्रिज्या OS ⊥ त्रिज्या OP]
∴ ∠D = 90° ........[`square`POSD चा उर्वरित कोन]
∴ रेषा AD ⊥ रेषा DC
रचनेच्या पायऱ्या:
- केंद्र O व त्रिज्या 3.5 सेमी घेऊन एक वर्तुळ काढा.
- O मधून वर्तुळाला बिंदू P वर छेदणारी रेषा l काढा.
- O मधून वर्तुळाला बिंदू S वर छेदणारी व रेषा l ला लंब असणारी रेषा m काढा.
- रेषा m ला बिंदू S वर लंब असणारी रेषा DC काढा.
- रेषा l ला बिंदू P वर लंब असणारी रेषा AD काढा.
रेषा AD व DC ह्या एकमेकींना लंब असणार्या अपेक्षित स्पर्शिका आहेत.
APPEARS IN
RELATED QUESTIONS
2.7 सेमी त्रिज्या असलेले वर्तुळ काढा. या वर्तुळाला त्यावरील बिंदूतून स्पर्शिका काढा.
वर्तुळाबाहेरील बिंदूतून वर्तुळाला जास्तीत जास्त ______ स्पर्शिका काढता येतात.
पुढील उपप्रश्नासाठी चार पर्यायी उत्तरे दिली आहेत. त्यांपैकी अचूक पर्याय निवडून त्यांचे वर्णाक्षर लिहा.
वर्तुळकेंद्राचा वापर करून वर्तुळाला वर्तुळावरील बिंदूतून स्पर्शिका काढण्यासाठी खालीलपैकी कोणत्या प्रमेयाचा उपयोग होतो ?
| O केंद्र व त्रिज्या 3 सेमी असलेले वर्तुळ काढा. |
| ↓ |
| वर्तुळावर कोणताही एक बिंदू P घ्या. |
| ↓ |
| किरण OP काढा. |
| ↓ |
| किरण OP ला P मधून लंब रेषा काढा. |
रेख AB = 6.8 सेमी काढा. रेख AB व्यास असलेले वर्तुळ काढा. वर्तुळावर A व B व्यतिरिक्त बिंदू C घ्या. रेख AC व रेख CB काढा. ∠CAB चे माप लिहा.
C केंद्र व त्रिज्या 3.6 सेमी घेऊन वर्तुळ काढा. वर्तुळकेंद्रापासून 7.2 सेमी अंतरावर बिंदू B घ्या. बिंदू B मधून वर्तुळाला स्पर्शिका काढण्यासाठी खालीलप्रमाणे कृती करा.
| C केंद्र व त्रिज्या 3.6 सेमी घेऊन वर्तुळ काढा. |
| ↓ |
| आरंभबिंदू C असणाऱ्या किरणावर 7.2 सेमी अंतरावर बिंदू B घ्या. |
| ↓ |
| रेख BC चा लंबदुभाजक काढून मध्यबिंदू P मिळवा. |
| ↓ |
| P केंद्र व त्रिज्या CP घेऊन वर्तुळ काढा. दोन्ही वर्तुळांच्या छेदनबिंदूस A व D नाव द्या. |
| ↓ |
| रेषा BA व रेषा BD काढा. |
| ↓ |
|
स्पर्शिकाखंड BA = ______ सेमी स्पर्शिकाखंड BD = ______ सेमी |
C केंद्र व त्रिज्या 3.2 सेमी असलेले वर्तुळ काढा. वर्तुळकेंद्रापासून 7.5 सेमी अंतरावरील P बिंदूतून वर्तुळाला स्पर्शिका काढा.
4.2 सेमी त्रिज्येचे वर्तुळ काढा. वर्तुळकेंद्रापासून 7 सेमी अंतरावरील बिंदूतून वर्तुळाला स्पर्शिका काढा.
O केंद्र व त्रिज्या 3 सेमी त्रिज्येच्या वर्तुळात वर्तुळाबाहेरील P बिंदूतून 4 सेमी लांबीचा रेख PA हा स्पर्शिकाखंड काढा.
रेख AB = 7.5 सेमी लांबीचा काढा. केंद्र A असलेले वर्तुळ असे काढा, की वर्तुळाला बिंदू B मधून काढलेल्या स्पर्शिकाखंडाची लांबी 6 सेमी असेल.
