Question

उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.

1. आकृतिबंध पूर्ण करा. (२)

भारताचे अर्धांग जे स्त्रिया; त्याच अनपढ राहिल्या तर देश अर्धांगवायू झालेल्या व्यक्तीसारखा होईल. एका बाजूला या देशाला आपण भारत 'माता' म्हणतो; सरस्वतीला आपण वाङ्मयाची जननी मानतो आणि दुसरीकडे स्त्री निरक्षर अज्ञानी ठेवतो, हा चीड आणणारा विरोधाभास त्यांना घालवायचा होता. महर्षी धोंडो केशव कर्वे यांनी, जपानच्या धर्तीवर इ.स. १९१६ साली भारतातले पहिले महिला विद्यापीठ पाच स्त्रियांना दाखल करून स्थापन केले. आगबोटीने प्रवास करण्याच्या त्या जुन्या जमान्यात, महर्षी कर्व्यांनी जगप्रवास करून स्त्रीशिक्षणाचे माहात्म्य सर्वत्र बिंबवले. जगभर स्त्रीशिक्षणाबद्दल सभा केल्या. स्त्री ही स्वाभिमानी असली पाहिजे, ती शिकली पाहिजे, उच्चविद्याविभूषित होऊन पुरुषांशी स्पर्धा करू शकली पाहिजे, हे त्यांचे स्वप्न होते. त्यांत त्यांना दोन कार्ये करावयाची होती. एका टोकावर, स्त्री साक्षर करणे हे जटिल कार्य व दुसऱ्या टोकावर, तिला पुरुषांच्या बरोबरीने स्पर्धेत उतरवणे हे अटीतटीचे कार्य! पुरुषप्रधान संस्कृतीत स्त्रियांवरील पारतंत्र्याचे जोखड उखडून टाकावे हे महाकठीण काम होते. गुरुत्वाकर्षणाविरुद्ध पृथ्वीबाहेर पडणार्या रॉकेटसारखीच क्षमता तेथे आवश्यक होती.

2. उत्तर लिहा. (२)

भारतातील समाजाला चीड आणणारा विरोधाभास

1. _____________
2. _____________

3. स्वमत (३)

'स्त्रिया अनपढ राहिल्या तर देश अर्धांगवायू झालेल्या व्यक्तीसारखा होईल' या विधानातील विचार तुमच्या शब्दांत स्पष्ट करा.

Answer 1

1.

स्त्री शिक्षणाबाबत महर्षी कर्वे यांना करावयाची दोन कार्ये
स्त्री साक्षर करणे	स्त्रियांना पुरुषांच्या बरोबरीने स्पर्धेत उतरवणे

2. 

भारतातील समाजाला चीड आणणारा विरोधाभास

1. सरस्वतीला वाङ्मयाची जननी मानणे.
2. स्त्रीला निरक्षर अज्ञानी ठेवणे.

3. कोणत्याही देशाची प्रगती ही त्या देशांच्या नागरिकांच्या प्रगतीबरोबर होत असते. भारताचे अर्धांग म्हणजे भारतीय स्त्रिया आहेत. देशातील केवळ पुरुष शिकले आणि स्त्रिया अशिक्षित राहिल्या, तर अर्धांगवायू झालेली व्यक्ती केवळ शरीराच्या काही अवयवांची हालचाल करू शकते त्याचप्रमाणे देशाच्या काही भागांचा काही प्रमाणात विकास होईल; मात्र पूर्णपणे विकास होणार नाही. स्त्रियांच्या शिक्षणाने देशाची संपूर्ण प्रगती शक्य आहे हा विचार या वाक्यातून जाणवतो. अर्धांगवायू झालेल्या व्यक्तीचे अपंगत्व आणि स्त्रीशिक्षणामुळे प्रगतीपासून वंचित राहिलेला देश यांची योग्य तुलना केली आहे.