Question

खालील उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:

दात दुखायला लागला, की तो मुळापासून दुखू लागतो. किंबहुना दाताला मूळ असते हे फक्त तो दुखायला लागला म्हणजेच कळते. माझा दात जेव्हा दुखायला लागला तेव्हा तर माझी खात्रीच झाली, की आपण आरोग्यशास्त्राच्या पुस्तकात पाहिलेले दाताचे चित्र आणि प्रत्यक्ष आपले दात यांत फार फरक असला पाहिजे. आपल्या दाताला मूळ नसून झाडांसारख्या मुळ्या असल्या पाहिजेत आणि त्या हिरड्यांत सर्वत्र पसरल्या असल्या पाहिजेत. नाहीतर सगळेच दात दुखत असल्याचा भास मला का व्हावा? प्रत्येक दाताला हात लावून पाहिल्यानंतर ज्या दाताने शंख करायला लावला, तो दुखरा दात याची खात्री झाली. दुखऱ्या दाताला लहानसा स्पर्शसुद्धा खपत नाही ! बरे, हे दुखणे तरी साधे, सरळ असावे? तेही नाही. एखाद्या कवीच्या मनातील जिप्सीसारखा एखादा लाकूडतोड्या माझ्या दाताच्या मुळाशी खोल बसलेला असतो आणि तो एकामागून एकघाव घालीत असतो. असे म्हणतात, की दिवसा सभ्य दिसणारी माणसे रात्री आपल्या खऱ्या रूपात फिरतात. दात हा अवयवही अशाच माणसांसारखा असावा. नाहीतरी दिवसा अधूनमधून पण सभ्यपणे दुखणारा दात रात्री राक्षसासारखा अक्राळविक्राळ का होतो? दातांत आणि चोरांत साम्य असते ते याच बाबतीत. दोघेही रात्री गडबड करतात.

(१) जेव्हा दात दुखतो तेव्हा लेखकाला होणारे साक्षात्कार -   (२)

(य) ______

(र) ______

(२) दुखऱ्या दाताबद्दलची लेखकाची मते:     (२)

(य) ______

(र) ______

(३) स्वमत अभिव्यक्ती:      (४)

लेखकाने दुखऱ्या दाताची तुलना अक्राळविक्राळ राक्षसाशी केलेली आहे, याबाबत तुमचे मत लिहा.

किंवा

दातदुखीच्या कथा-व्यथा तुमच्या शब्दांत लिहा.

Answer 1

(१) जेव्हा दात दुखतो तेव्हा लेखकाला होणारे साक्षात्कार -

(य) दात हेच सत्य आहे व जग मिथ्या आहे.

(र) पत्नी आणि मुले केवळ एक भास वाटतात.

(२) दुखऱ्या दाताबद्दलची लेखकाची मते:

(य) दाताचे चित्र आणि खरे दात यामध्ये स्पष्ट फरक असायला हवा.

(र)  दात हे सहावे महाभूत.

(३) 

दातदुखीच्या भयानक वेदनांचा अनुभव आपल्यापैकी बहुतेकांना परिचित आहे. या वेदना इतक्या तीव्र असतात की सहन करणे कठीण होते. लेखकाने दातदुखीच्या प्रसंगाचे केलेले अचूक निरीक्षण आपल्याला स्वतःच्या दातदुखीची आठवण करून देते.

दातदुखीच्या ठणक्यांमुळे असे वाटते जणू दाढेच्या मुळाशी एखादा लकूडतोड्या सतत घाव घालत आहे. डॉक्टरांनी दिलेले औषध काही काळासाठी आराम देते, पण वेदना पुन्हा सुरू होतात. प्रत्येक ठणक वेदना कपाळापर्यंत पोहोचवतो, जणू डोकं फोडून बाहेर पडेल की काय, असे वाटत राहते. या वेदना इतक्या भीषण असतात की लेखकाने दिलेली अक्राळविक्राळ राक्षसाची उपमा अगदी योग्य वाटते.

दिवसा सभ्य वाटणारा दात रात्री प्रचंड ठणकायला लागतो. ठणक सुरू झाल्यावर बोंबा मारण्याशिवाय काहीही करता येत नाही. दातदुखीच्या वेदना सहन करणाऱ्यालाच लेखकाने दिलेली ही भीषण उपमा योग्य वाटेल.

किंवा

परशा पहलवानाच्या दातदुखीचा प्रसंग लेखक विस्ताराने वर्णन करतात. परशा चार-आठ दिवसांतून एखाद्या वेळी दात घासायचा, पण त्याने कधीच दातांची योग्य काळजी घेतली नव्हती. त्यामुळे त्याचा एक दात खूप दुखत होता. लेखक त्याला विचारतात, “सिंहाचे कधी दात दुखतात का?” यावर परशाचे मजेशीर उत्तर येते, “कसला सिंह घिऊन बसलाय मर्दा!” आणि तो त्याच्या दुखऱ्या दाताची दर्दभरी कथा सांगतो. शेवटी तो म्हणतो, “अरं सिंहच काय, नरसिंह आला तरी दातांसमोर काही चालणार नाही!”

थोड्याच दिवसांनी, लेखकालाही एक दात कारण नसताना ठणकू लागतो. दुखणे इतके वाढते की लेखकाची अवस्था अत्यंत हालाखीची होते. लेखक दातदुखीचे मार्मिक वर्णन करतात, ज्या काळात शेजारी गोळा होतात आणि प्रत्येकजण दातदुखीवर चर्चा करू लागतो, जणू परिसंवादच सुरू असतो. शेवटी, लेखक दुखणारा दात काढून टाकण्याचा निर्णय घेतात आणि त्यांचे दातदुखीचे प्रकरण येथेच संपते.