Question

कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.

(1) चौकटी पूर्ण करा. (2)

1. डोळे भरून पहावी अशी - ______
2. मुठीमध्ये नसलेले - ______

नाही मुठीमध्ये द्रव्य नाही शिरेमध्ये रक्त, काय करावें कळेना नाही कष्टाचे सामर्थ्य; जीव ओवाळावा तरी जीव किती हा लहान; तुझ्या शौर्यगाथेपुढे त्याची केवढीशी शान; वर घोंघावे बंबारा, पुढे कल्लोळ धुराचे, धडाडत्या तोफांतून तुझें पाऊल जिद्दीचें; तुझी विजयाची दौड डोळे भरून पहावी; डोळ्यांतील आसवांची ज्योत ज्योत पाजळावी अशा असंख्य ज्योतींची तुझ्यामागून राखण; दीनदुबळ्यांचे असें तुला एकच औक्षण.

(2) एका वाक्यात उत्तरे लिहा. (2)

1. कष्टाचे सामर्थ्य अपुरे केव्हा वाटते?
2. सैनिकांचे पाऊल जिद्दीचे का वाटते?

(3) प्रस्तुत कवितेतील शब्दांचा अर्थ लिहा. (2)

1. द्रव्य -
2. आसवे -
3. औक्षण -
4. कल्लोळ -

(4) ‘सैनिक सीमेवर तैनात असतो म्हणून आपण सुरक्षित राहतो’, या विधानातील भाव स्पष्ट करा. (2)

Answer 1

(1)

1. डोळे भरून पहावी अशी - विजयाची दौड
2. मुठीमध्ये नसलेले - द्रव्य

(2)

1. जेव्हा मुठीमध्ये द्रव्य नसते तसेच जेव्हा शिरेमध्ये रक्त नसते, तेव्हा कष्टाचे सामर्थ्य अपुरे वाटते.
2. धडाडत्या तोफांतून, धुराच्या कल्लोळांतून, घोंघावणाऱ्या बंबाऱ्याचा सामना करून सैनिक पुढे जातो म्हणून सैनिकांचे पाऊल जिद्दीचे वाटते.

(3) 

1. द्रव्य - पैसा, धन
2. आसवे - अश्रू
3. औक्षण - ओवाळणी
4. कल्लोळ - धुराचा लोट

(4) देशाच्या सीमेचे रक्षण करणारा सैनिक नेहमीच देशासाठी भूषणास्पद असतो. त्याच्या देशरक्षणाच्या कर्तव्यामुळे देशातील नागरिक सुखाची झोप घेऊ शकतात. अन्यथा परकीय आक्रमण, लढाई या संकटांमुळे आपली सुरक्षितता धोक्यात आली असती. ऊन, पाऊस, थंडी याला सामोरे जाऊन ‘देशरक्षण’ हेच त्यांचे ध्येय असते. जीवावर उदार होऊन ते सीमेवर न डगमगता उभे असतात. त्यांचे कुटुंब, मुले-बाळे यांना ते महिनोंमहिने भेटत ही नाही. देशरक्षणाच्या कर्तव्यासाठी आप्त स्वकीयांनाही त्यांना भेटता येत नाही. खाजगी आयुष्याचा, सुखांचा संपूर्ण त्याग करुन केवळ सीमेवर हे जवान देशरक्षणासाठी सज्ज असतात.