Question

कारणे लिहा.

पोषणद्रव्यांचा परिसंस्थेतील प्रवाह चक्रीय स्वरूपाचा असतो.

Answer 1

1. सर्व सजीवांना वाढीसाठी विविध पोषक द्रव्यांची आवश्यकता असते. सजीवांच्या वाढीस आवश्यक असणाऱ्या पोषकद्रव्यांचे अजैविक घटकांकडून जैविक घटकांकडे आणि जैविक घटकांकडून अजैविक घटकांकडे रूपांतरण होत असते.
2. अन्नसाखळीचे उदाहरण देऊन पोषकद्रव्यांचा चक्रीय प्रवाह स्पष्ट करता येईल. उत्पादकांनी (हरित वनस्पतींनी) तयार केलेले अन्न भक्षकांकडून खाल्ले जाते व पोषकद्रव्ये मिळवली जातात.
3. ही पोषकद्रव्ये अन्नसाखळीच्या विविध पातळींतून संक्रमित केली जातात. सजीवांच्या मृत्यूनंतर विघटक त्यांच्या मृत शरीरांकडून आपले अन्न मिळवतात व त्यांचे रूपांतर साध्या कार्बनी पदार्थांच्या स्वरूपात करतात. हे पदार्थ हवा, पाणी व मृदेत मिसळले जातात. वनस्पतींकडून या पोषकद्रव्यांचे पुनर्शोषण होते आणि ही पोषकद्रव्ये अन्नसाखळीत संक्रमित होतात.
4. शीलावरण, वातावरण, जलावरण मिळून तयार झालेले जीवावरण यांच्या माध्यमांतून हे चक्र अविरत चालू असते.
5. अशाप्रकारे, सजीवांच्या वाढीस आणि विकासास आवश्यक असणाऱ्या पोषकद्रव्यांचा परिसंस्थेतील प्रवाह चक्रीय स्वरूपाचा असतो.