Advertisements
Advertisements
प्रश्न
खालील प्रश्नाचे एका वाक्यात उत्तर लिहा.
डोळे भरून पाहावे असे दृश्य कोणते?
उत्तर
सैनिकाची विजयी घोडदौड डोळे भरून पाहावी, असे कवयित्रीला वाटते.
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
‘‘औक्षण’ या कवितेसंबंधी खालील मुद्द्याांना अनुसरून कृती सोडवा.
- प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री - (०१ गुण)
- कवितेचा रचनाप्रकार - (०१ गुण)
- कवितेचा विषय - (०१ गुण)
- कवितेतून व्यक्त होणारा भाव (स्थायी भाव) - (०१ गुण)
- कवितेतून व्यक्त होणारा विचार - (०२ गुण)
- कवितेतील आवडलेली ओळ - (०२ गुण)
योग्य पर्याय निवडा.
कवितेतील ‘दीनदुबळे’ म्हणजे _______
खालील ओळींचे रसग्रहण करा.
'अशा असंख्य ज्योतींची
तुझ्यामागून राखण;
दीनदुबळ्यांचे असें
तुला एकच औक्षण.’
‘सैनिक सीमेवर तैनात असतो, म्हणून आपण सुरक्षित राहतो’, या विधानातील भाव स्पष्ट करा.
‘देशसेवा हीच ईश्वरसेवा’ असे समजून कार्य करणाऱ्या सैनिकांसाठी तुम्हांला काय करावेसे वाटते ते लिहा.
कवितेच्या संदर्भात ‘दीनदुबळे’ याचा कवयित्रीला अभिप्रेत असलेला अर्थ स्पष्ट करा.
खाली दिलेल्या कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.
१. चौकटी पूर्ण करा. (०२)
१. मुठीमध्ये जे नाही ते - ______
२. शिरेमध्ये जे नाही ते - ______
३. जीव असा आहे - ______
४. जवानाचे पाऊल असे आहे - ______
|
नाही मुठीमधे द्रव्य नाही शिरेमध्ये रक्त, काय करावें कळेना नाही कष्टाचे सामर्थ्य; जीव ओवाळावा तरी जीव किती हा लहान; तुझ्या शौर्यगाथेपुढे त्याची केवढीशी शान; वर घोंघावे बंबारा, पुढे कल्लोळ धुराचे, धडाडत्या तोफांतून तुझें पाऊल जिद्दीचें; तुझी विजयाची दौड डोळे भरून पहावी; डोळयांतील आसवांची ज्योत ज्योत पाजळावी अशा असंख्य ज्योतींची तुझ्यामागून राखण; दीनदुबळयांचे असें तुला एकच औक्षण. |
२. प्रत्येकी एका वाक्यात उत्तरे लिहा. (०२)
- सैनिकांचे औक्षण कशाने केले जाते?
- दीनदुबळे असे कवयित्रींनी कोणाला उद्देशून संबोधले आहे?
३. प्रस्तुत कवितेतील शब्दांचे पर्यायवाची शब्द लिहा. (०२)
- डोळे
- कल्लोळ -
-
शान -
- औक्षण -
४. खालील ओळींतील तुम्हांला समजलेला विचार तुमच्या शब्दांत लिहा. (०२)
“वर घोंघावे बंबारा, पुढे कल्लोळ धुरांचे,
धडाडत्या तोफांतून, तुझे पाऊल जिद्दीचे;”
खाली दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे कृती सोडवा. गुण (०८)
|
नाही मुठीमधे द्रव्य नाही शिरेमध्ये रक्त, काय करावें कळेना नाही कष्टाचे सामर्थ्य; जीव ओवाळावा तरी जीव किती हा लहान; तुझ्या शौर्यगाथेपुढे त्याची केवढीशी शान; वर घोंघावे बंबारा, पुढे कल्लोळ धुराचे, धडाडत्या तोफांतून तुझें पाऊल जिद्दीचें; तुझी विजयाची दौड डोळे भरून पहावी; डोळयांतील आसवांची ज्योत ज्योत पाजळावी अशा असंख्य ज्योतींची तुझ्यामागून राखण; दीनदुबळयांचे असें तुला एकच औक्षण. |
मुद्दे:
१. प्रस्तुत कवितेचे कवी/ कवयित्री- (०१)
२. प्रस्तुत कवितेचा विषय- (०१)
३. कवितेतील दिलेल्या ओळीचा सरळ अर्थ लिहा. (०२)
‘जीव ओवाळावा तरी, जीव किती हा लहान
तुऱ्या शौर्यगाथे पुढे, त्याची केवढीशी शान;’
४. कवितेत आलेल्या शब्दांचे अर्थ लिहा- (०२)
१. द्रव्य २. शिर ३. रक्त ४. आसवं
५. प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण- (०२)
कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
(1) योग्य पर्याय निवडा. (2)
(1) सैनिकाचे औक्षण केले जाते ______.
(i) भरलेल्या अंतःकरणाने
(ii) डोळ्यांतील आसवांच्या ज्योतींनी
(iii) तबकातील निरांजनाने
(iv) भाकरीच्या तुकड्याने
(2) कवितेतील ‘दीनदुबळे’ म्हणजे ______.
(i) कष्टाचे, पैशाचे सामर्थ्य नसलेले
(ii) सैनिकाबरोबर लढणारे
(iii) शारीरिकदृष्ट्या सक्षम नसलेले
(iv) सैनिकांच्या कार्याचा अभिमान बाळगणारे देशवासीय
|
नाही मुठीमध्ये द्रव्य जीव ओवाळावा तरी वर घोंघावे बंबारा, तुझी विजयाची दौड अशा असंख्य ज्योतींची |
(2) कृती करा: (2)
- डोळे भरून पाहावे असे दृश्य -
- अपुरे वाटणारे सामर्थ्य -
(3) प्रस्तुत कवितेतील खालील शब्दांचा अर्थ लिहा: (2)
- औक्षण -
- द्रव्य -
- शौर्य -
- आसवे -
(4) काव्यसौंदर्य: (2)
‘अशा असंख्य ज्योतींची
तुझ्यामागून राखण’
या ओळीतील अर्थसौंदर्य स्पष्ट करा.
खालील कवितेसंबंधी दिलेल्या मुद्दयांच्या आधारे कृती सोडवा.
| मुद्दे | ‘औक्षण’ |
| (१) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री - | |
| (२) कवितेचा रचनाप्रकार - | |
| (३) कवितेचा काव्यसंग्रह - | |
| (४) कवितेचा विषय - | |
| (५) कवितेतील आवडलेली ओळ - | |
| (६) कविता आवडण्याची वा न आवडण्याची कारणे - |
