Question

खालील मुद्द्यांच्या आधारे ‘अहवाल लेखनाची वैशिष्टये’ विशद करा:

अहवाल म्हणजे ______ सुस्पष्टता वस्तुनिष्ठता ______ विश्वसनीयता ______ विविध क्षेत्रांतील गरज.

Answer 1

सामाजिक, सांस्कृतिक, शैक्षणिक, आर्थिक, वैज्ञानिक यांसारख्या क्षेत्रांमधील एखाद्या संस्थेत राबवलेल्या कार्यक्रमाचा लेखी सविस्तर आढावा म्हणजे अहवाल होय. अहवाललेखनात कार्यक्रमाचा हेतू, तारीख, वार, वेळ, स्थळ, सहभागी व्यक्ती, विवेचन, महत्वाच्या घटना, संख्यात्मक आकडेवारी, निष्कर्ष यांसारख्या अनेक महत्वाच्या बाबींची नोंद असते. यामध्ये वस्तुनिष्ठ असणे गरजेचे असते. एखादी घटना वा प्रसंग वर्णनात संदिग्धता असता कामा नये. अहवाल लेखनातील नोंदी अचूक आणि सुस्पष्ट असाव्यात. अहवालाची मांडणी तार्किक असावी. अहवालाच्या शेवटी आवश्यक ते संदर्भ आणि शिफारशी जोडाव्यात.

अहवाललेखनात विश्वसनीयता महत्वाची मानली जाते. अहवाललेखन कर्त्याचे मत किंवा निष्कर्ष टाळून त्यातील घटक सत्य असावेत. कार्यक्रमातील नोंदी, संदर्भ, परिशिष्ठ, शिफारशी, माहितीस्रोत यांचा अहवालात समावेश केल्याने अहवालाची विश्वसनीयता वाढते.

विविध संस्था, छोटे-मोठे उद्योग, तसेच शासकीय आणि अशासकीय संस्था अशा सर्व ठिकाणी होणाऱ्या घडामोडींना अधिकृतता प्राप्त व्हावी म्हणून अहवालमाची गरजे असते. अहवालाच्या मदतीने एखाद्या संस्थेला भविष्यातील योजनांचा आराखडा ठरवणे शक्य होते.