Advertisements
Advertisements
प्रश्न
ज्या अंकगणिती श्रेढीत पहिले पद p आहे, दुसरे पद q आहे आणि शेवटचे पद r आहे तर त्या श्रेढीतील सर्व पदांची बेरीज `("q" + "r" - 2"p") xx (("p" + "r"))/(2("q"-"p"))` एवढी आहे हे दाखवा.
उत्तर
पहिले पद (t1) = a = p, दुसरे पद (t2) = q, शेवटचे पद tn = r
(d) = t2 – t1 = q – p
tn = a + (n – 1) × d
r = p + (n – 1) × (q – p)
(r – p) = (n – 1) × (q – p)
n – 1 = `("r" - "p")/("q" - "p")`
n = `("r" - "p")/("q" - "p") + 1`
n = `("r" - "p" + "q" - "p")/("q"- "p")`
n = `("r" + "q" - 2"p")/("q" - "p")`
Sn = `"n"/2[2"a" + ("n" - 1)"d"]`
= `("r" + "q" - 2"p")/(2("q" - "p")) [2"p" + (("r" + "q" - 2"p")/("q" - "p") - 1) ("q" - "p")]`
= `("r" + "q" - 2"p")/(2("q" - "p")) [2"p" + (("r" + "q" - 2"p" - ("q" - "p"))/("q" -"p")) ("q" - "p")]`
= `("r" + "q" - 2"p")/(2("q" - "p")) [(("r" + "q" - 2"p" - "q" + "p")/("q" - "p")) ("q" - "p")]`
= `("r" + "q" - 2"p")/(2("q" - "p"))[2"p" + (("r" - "p")/("q" - "p")) ("q" - "p")]`
= `("r" + "q" - 2"p")/(2("q" - "p"))[2"p" + "r" - "p"]`
= `("r" + "q" - 2"p")/(2("q" - "p"))["r" + "p"]`
Sn = `("q" +"r" - 2"p") xx (("p" + "r"))/(2("q" - "p"))`
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
एका अंकगणिती श्रेढीचे पहिले पद 6 व सामान्य फरक 3 आहे तर S27 काढा.
a = 6, d = 3, S27 = ?
`"S"_"n" = "n"/2 [square + ("n" - 1)"d"]`
`"S"_27 = 27/2 [12 + (27 - 1)square]`
`= 27/2 xx square`
= 27 × 45 = `square`
एका अंकगणिती श्रेढीतील चार क्रमागत पदांची बेरीज 12 आहे. तसेच, त्या चार क्रमागत पदांपैकी तिसऱ्या व चौथ्या पदांची बेरीज 14 आहे, तर ती चार पदे काढा.
(चार क्रमागत पदे a - d, a, a + d, a + 2d माना.)
जर अंकगणिती श्रेढीतील पहिल्या p पदांची बेरीज ही पहिल्या q पदांच्या बेरजेबरोबर असेल, तर त्यांच्या पहिल्या (p + q) पदांची बेरीज शून्य असते हे दाखवा. (p ≠ q).
ज्या अंकगणिती श्रेढीचे पहिले पद a आहे. दुसरे पद b आहे आणि शेवटचे पद c आहे, तर त्या श्रेढीतील सर्व पदांची बेरीज `((a + c)(b + c - 2a))/(2(b - a))` एवढी आहे हे दाखवा.
एका क्रमिकेत tn = 2n - 5 आहे, तर तिची पहिली दोन पदे काढा.
पहिल्या 1000 धन पूर्णांकांची बेरीज करा.
कृती: समजा, 1 + 2 + 3 + .........+ 1000
अंकगणिती श्रेढीच्या पहिल्या n पदांच्या बेरजेचे सूत्र Sn = `square` वापरून,
S1000 = `square/2` (1 + 1000)
= 500 × 1001
= `square`
प्रथम 1000 धन पूर्णांकांची बेरीज `square` एवढी आहे.
12, 14, 16, 18, 20, ......... या अंकगणिती श्रेढीच्या पहिल्या 100 पदांची बेरीज करा.
कृती: येथे, a = 12, d = `square` n = 100, S100 = ?
Sn = `"n"/2[square + ("n" - 1)"d"]`
S100 = `square/2`[24 + (100 – 1)d]
= 50 (24 + `square`)
= `square`
= `square`
1 ते 140 यांदरम्यानच्या 4 ने भाग जाणाऱ्या नैसर्गिक संख्यांची बेरीज करा.
कृती: 1 ते 140 यांदरम्यानच्या 4 ने भाग जाणाऱ्या नैसर्गिक संख्या 4, 8, 12, 16......... 136 या आहेत.
येथे, d = 4 आहे. म्हणून, दिलेली क्रमिका ही अंकगणिती श्रेढी आहे.
a = 4, d = 4, tn = 136, Sn = ?
tn = a + (n – 1) d
`square` = 4 + (n – 1) × 4
`square` = (n –1) × 4
n = `square`
आता, Sn = `"n"/2` + [a + tn]
Sn = 17 × `square`
Sn = `square`
म्हणून, 1 ते 140 यांदरम्यानच्या 4 ने भाग जाणाऱ्या नैसर्गिक संख्यांची बेरीज `square` आहे.
1 ते 140 मधील 4 ने भाग जाणाऱ्या सर्व संख्यांची बेरीज करा.
पहिल्या 'n' सम नैसर्गिक संख्यांची बेरीज करा.
