Question

फरक स्पष्ट करा.

अवजड उदयोग आणि हलके उद्योग.

Answer 1

	अवजड उद्योग	हलके उद्योग
(१)	जे उदयोग प्रामुख्याने पायाभूत किंवा मूलभूत वस्तूंचे उत्पादन करतात, ज्यावर इतर अनेक उदयोग अवलंबून असतात, अशा उदयोगांना अवजड उदयोग म्हणतात.	जे उद्योग ग्राहकांना प्रत्यक्ष वापरायोग्य वस्तूंचे उत्पादन करतात, अशा उदयोगांना हलके उद्योग म्हणतात.
(२)	अवजड उदयोगात खूप मोठ्या प्रमाणावर भांडवल गुंतवणूक लागते, त्यामुळे एकाअर्थी त्यांना मोठे उद्योग असेही म्हणतात.	हे उदयोग मूलभूत किंवा पायाभूत अवजड उदघोगांवर अवलंबून असतात. या मूलभूत उद्योगांतून निर्माण होणाऱ्या पक्क्या मालाचे पुढील संस्करण करून ग्राहकोपयोगी वस्तूंची निर्मिती हलक्या उदयोगात केली जाते.
(३)	खूप जास्त भांडवलाच्या गरजेमुळे बहुतांश अवजड उदयोग हे सार्वजनिक मालकीचे असतात.	त्यामुळे हलक्या उद्योगांची भांडवलाची गरज कमी असते.
(४)	अवजड उदयोगांची नफाक्षम होण्याची कालमर्यादा खूप जास्त असते.	बहुतांश हलके उदयोग हे खाजगी मालकीचे असतात.
(५)	बहुतांशी धातू उद्योग. उदा., लोह-पोलाद उदयोग, तसेच वीज निर्मिती, पेट्रोल, रसायने, सिमेंट उद्योग, बहुउद्देशीय धरण निर्मिती, संरक्षण आयुधे निर्मिती अशा प्रकारचे उदयोग हे अवजड उदयोग होत.	याच उदयोगांना सूक्ष्म उदयोग, लघुउदयोग, मध्यम उदयोग असेही म्हणतात. उदा., तयार कपडे, घरगुती वापराच्या विविध वस्तू, इलेक्ट्रॉनिक वस्तू, छोटी वाहने अशा अनंत ग्राहकोपयोगी वस्तूंची निर्मिती या हलक्या उदयोगांतून केली जाते.