Advertisements
Advertisements
Question
कवितेत व्यक्त झालेला एकात्मतेचा विचार स्पष्ट करा.
Solution
'स्वप्न करू साकार' या कवितेत कवी किशोर पाठक यांनी देशाच्या उज्ज्वल भविष्याचे स्वप्न चित्रित केले आहे. प्रस्तुत कवितेत कृषिसंस्कृती, श्रमप्रतिष्ठा या मूल्यांसोबतच एकात्मता या मूल्याचे महत्त्व कवी स्पष्ट करत आहे.
कवी म्हणतात, की आम्ही देशवासीय असंख्य असलो तरी आमच्यात एकीचे बळ आहे. आमच्या मनगटांत एकतेची शक्ती आहे. या एकीचे दर्शन घराघरांतून जन्म घेणाऱ्या तेजस्वी अशा नव्या पिढीतही दिसेल असा सकारात्मक दृष्टिकोन कवी येथे व्यक्त करतात.
या देशाच्या मातीवर 'आमचा' अधिकार आहे आणि नव्या पिढीचे नव्या युगाचे स्वप्न 'आम्ही' मिळून साकार करू असा निर्धार व्यक्त करतात. शेतीचा विकास करून देशात 'आम्ही' समृद्धी आणू, यंत्रशक्तीला सोबत घेऊन उद्योगधंद्यांची भरभराट होईल, इतके श्रम करू, असा आशावादी विचार व्यक्त करतात. शिवाय, या एकीच्या बळावर विश्वातील ऐश्वर्याचे संवर्धन करण्याचा व ती लाखपटीने वाढवण्याचा विश्वास ते व्यक्त करतात. देशाच्या उज्ज्वल भविष्याची स्वप्ने साकार होण्याकरता एकात्मतेचे सामर्थ्य अत्यंत महत्त्वाचे आहे, हेच कवी संपूर्ण कवितेत सांगू पाहतात.
APPEARS IN
RELATED QUESTIONS
खालील शब्दसमूहातील संकल्पना स्पष्ट करा.
श्रमशक्तीचे मंत्र-
आकृतिबंध पूर्ण करा.
खालील काव्यपंक्तींचे रसग्रहण करा.
या देशाच्या मातीवरती अमुचा रे अधिकार
नव्या पिढीचे, नव्या युगाचे स्वप्न करू साकार।।
या कवितेत कवीने बघितलेले स्वप्न तुमच्या शब्दांत लिहा.
खालील पंक्तीमधून सूचित होणारा अर्थ लिहा.
शेतामधुनी पिकवू मोती, धन हे अपरंपार।।
कवितेसंबंधी खाली दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे कृती सोडवा. गुण (०८)
|
या देशाच्या मातीवरती अमुचा रे अधिकार नव्या पिढीचे, नव्या युगाचे स्वप्न करू साकार।। फुलामुलांतून हसतो श्रावण मातीचे हो मंगल तनमन चैतन्याचे फिरे सुदर्शन शेतामधुनी पिकवू मोती, धन हे अपरंपार।। या हातांनी यंत्र डोलते श्रमशक्तीचे मंत्र बोलते उद्योगाचे चक्र चालते आभाळावर उत्क्रांतीचा घुमवू या ललकार।। हजार आम्ही एकी बळकट सर्वांचे हो एकच मनगट शक्तीचीही झडते नौबत घराघरांतून जन्म घेतसे तेज नवा अवतार।। या विश्वाची विभव संपदा जपू वाढवू आम्ही लाखदा हस्त शुभंकर हवा एकदा भविष्य उज्ज्वल या देशाचे करूया जयजयकार।। |
१. प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री- (०१)
२. प्रस्तुत कवितेचा विषय- (०१)
३. दिलेल्या ओळींचा सरळ अर्थ लिहा. (०२)
या देशाच्या मातीवरती अमुचा रे अधिकार
नव्या पिढीचे, नव्या युगाचे स्वप्न करू साकार।।
४. प्रस्तुत कवितेतून मिळणारा संदेश- (०२)
५. प्रस्तुत कविता आवडण्याची वा न आवडण्याची कारणे- (०२)
६. प्रस्तुत कवितेतील दिलेल्या शब्दांचा अर्थ लिहा. (०२)
१. चैतन्य
२. श्रम
३. उद्योग
४. उत्क्रांती
खालील दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधार कृती सोडवा.
| मुद्दे | ‘स्वप्न करू साकार’ |
| (i) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री | |
| (ii) प्रस्तुत कवितेचा विषय | |
| (iii) प्रस्तुत ओळींचा सरळ अर्थ लिहा | ‘फुलामुलांतून हसतो श्रावण। मातीचे हो मंगल तनमन।।’ |
| (iv) प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण | |
| (v) प्रस्तुत शब्दांचा अर्थ लिहा | (i) संपदा - |
| (ii) बळकट - | |
| (iii) उत्क्रांती - | |
| (iv) चैतन्य - |
कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा.
१. चौकटी पूर्ण करा. (2)
- शक्तीचीही झडते - ______
- चैतन्याचे फिरे - ______
|
या देशाच्या मातीवरती अमुचा रे अधिकार फुलामुलांतून हसतो श्रावण या हातांनी यंत्र डोलते हजार आम्ही एकी बळकट या विश्वाची विभव संपदा |
२. आकृती पूर्ण करा. (2)
३. प्रस्तुत कवितेतील खालील शब्दांचा अर्थ लिहा. (2)
- बळकट -
- आभाळ -
- संपदा -
- अपरंपार -
४. काव्यसौंदर्य: (2)
‘घराघरांतून जन्म घेतले तेज नवा अवतार।’ या ओळीतील अर्थसौंदर्य स्पष्ट करा.
खालील दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे कृती सोडवा.
| मुद्दे | ‘स्वप्न करू साकार’ |
| (1) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री - | |
| (2) प्रस्तुत कवितेचा विषय - | |
| (3) प्रस्तुत कवितेतील दिलेल्या दोन ओळींचा सरळ अर्थ लिहा. | ‘या देशाच्या मातीवरती अमुचा रे अधिकार नव्या पिढीचे, नव्या युगाचे स्वप्न करू साकार’ |
| (4) प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण | |
| (5) प्रस्तुत कवितेतील शब्दांचा अर्थ लिहा. | (i) ललकारणे - |
| (ii) नौबत - | |
| (iii) विभव - | |
| (iv) श्रम - |
खालील दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे कृती सोडवा.
| कृती | ‘स्वप्न करू साकार’ |
| (1) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री - | |
| (2) प्रस्तुत कवितेचा विषय - | |
| (3) प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण - | |
| (4) दिलेल्या ओळींचा सरळ अर्थ - |
‘या देशाच्या मातीवरती अमुचा रे अधिकार नव्या पिढीचे, नव्या युगाचे स्वप्न करू साकार’ |
| (5) प्रस्तुत कवितेतील शब्दांचा अर्थ - | (i) विभव - |
| (ii) शक्ती - | |
| (iii) विश्‍व - | |
| (iv) हस्त - |
