SSC (English Medium)
SSC (Hindi Medium)
Academic Year: 2021-2022
Date & Time: 16th March 2022, 10:30 am
Duration: 3h30m
Advertisements
कृतिपत्रिकेसाठी सूचना:
- सूचनेनुसार आकलनकृती व व्याकरण यांमधील आकृत्या काढाव्यात.
- आकृत्या पेननेच काढाव्यात.
- उपयोजित लेखनातील कृतींसाठी (सूचना, निवेदन) आकृतीची आवश्यकता नाहीं. तसेच या कृती लिहून घेऊ नवत.
- विभाग-5 उपयोजित लेखन प्र. 5(अ) 2 सारांशलेखन या घटकासाठी गद्य विभागातील प्र. 1(इ) अपठित उतारा वाचून त्या उताऱ्याचा सारांश लिहावयाचा आहे.
- स्वच्छता, नीटनेटकेपणा व लेखननिवमांनुसार लेखन यांकडे जाणीवपूर्वक लक्ष द्यावे.
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
(1) चौकटी पूर्ण करा: (2)
-
उताऱ्यात आलेले नदीचे नाव -
-
बाळाची आई करत असलेला उद्योग -
|
पुढे वाईला विश्वकोशाचा अध्यक्ष म्हणून मी गेलो. तिथे नदीकाठच्या प्राज्ञ पाठशाळेच्या खोलीत मी राहत असे. खोलीच्या दक्षिणेकडील खिडक्या कृष्णा नदीच्या चिंचोळ्या प्रवाहावर होत्या. थंडीच्या दिवसात एक बाई माझ्या खिडकीखालील घाटाच्या छोट्या तटावर तिचे छोटे मूल एका टोपलीत ठेवून मासे पकडण्याच्या उद्योगात होती. तिचे बाळ कडाक्याच्या थंडीने कुडकुडत रडत होते; पण आई तिकडे बघतही नव्हती. मला मात्र राहवले नाही. मी सुटकेसमधील ‘पुलकित’ शाल काढली, पाचपन्नास रुपयांच्या नोटा काढल्या व त्या बाईला हाक मारली. खिडकीतून ते सर्व खाली दिले आणि म्हटले, ‘‘त्या बाळाला आधी शालीत गुंडाळ आणि मग मासे मारत बैस.’’ या घटनेची ऊब पुलकित शालीच्या उबेपेक्षा अधिक होती. कविवर्य नारायण सुर्वे खूप सभा, संमेलने गाजवत. पुढे ते साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षही झाले. परिणामत: त्यांच्या कार्यक्रमांना अहोरात्र भरतीच असे. प्रत्येक कार्यक्रमात सन्मानाची शाल व श्रीफळ त्यांना मिळत राही. एकदा ते मला म्हणाले, ‘‘या शाली घेऊन घेऊन मी आता ‘शालीन’ बनू लागलो आहे.’’ |
(2) आकृतिबंध पूर्ण करा: (2)
(3) स्वमतः (3)
‘शाल व शालीनता’ यांचा पाठाच्या आधारे तुम्हांला कळलेला अर्थ स्पष्ट करा.
Chapter: [0.03] शाल
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
(1) कोण, ते लिहा: (2)
- निरंजनचा सर्व खर्च करणारे -
- निरंजनला मावशीकडे सोडून पुन्हा न परतलेला -
| मामा गेला तो पुन्हा परतला नाही मात्र लहानगा निरंजन मावशीच्या घरी प्रामाणिकपणे काम करायचा. घरातल्या सर्वांशी त्याने जमवून घेतलं आणि शाळेत नाव दाखल केलं. मावशीची परिस्थिती यथातथाच असल्याने निरंजन वार लावून जेवायचा. पहिल्याच वर्षी त्याची अभ्यासातली प्रगती पाहून भडसावळे गुरुजींनी त्याला थोरामोठ्यांच्या घरी वार लावून दिले. दररोज एकाच्या घरी दुपारी निरंजन पाहुणा म्हणून जेवायला जायचा, मग तिथून शाळेत. संध्याकाळी मात्र मावशीकडे जे काही मिळेल त्यावर राहायचा. सकाळी लवकर उठून घरातली, गोठ्यातली सारी कामं आटपून अभ्यासाला बसायचा. गुरुजींवर श्रद्धा ठेवायचा आणि परीक्षेत पहिला नंबर पटकवायचा. त्याच्या वह्या-पुस्तकांचा खर्च भडसावळे गुरुजीच करायचे. गुरुजींनी त्याला सांगितलं, की ‘जोपर्यंत तुझा पहिला नंबर आहे, तोपर्यंतच मी सारा खर्च करीन आणि वारही लावून देईन. नाहीतर नाही.’ गुरुजींचं हे वाक्य लक्षात ठेवून निरंजन झटून अभ्यास करायचा. आज नागरिकशास्त्राचा अभ्यास करत असताना आधीचे सगळे पेपर्स चांगले गेले असल्याने तो मनोमन खूश होता. |
(2) का ते लिहा: (2)
- निरंजन वार लावून जेवायचा, कारण ______
- निरंजन झटून अभ्यास करायचा, कारण ______
(3) तुम्हांला अभिप्रेत असलेली आदर्श विद्यार्थ्याची गुणवैशिष्ट्ये लिहा. (3)
Chapter: [0.15] खरा नागरिक
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
(1) आकृतिबंध पूर्ण करा: (2)
| अडचणींनी आणि रोगांनी भांबावून जाण्याचे काय कारण आहे? संकटे ही काही कायमची नसतात ना? मग त्यांच्याकडे सोशिकपणे, खिलाडू वृत्तीने पाहण्याची दृष्टी का असू नये? संकटांचे जेव्हा आपल्यावर आक्रमण होते, तेव्हा ती फार मोठी किंवा असह्य वाटतात; परंतु ती ओसरल्यावर, आपण त्यांना का घाबरलो तेच आपल्याला समजत नाही. आपण घाबरतो याचे कारण आपल्याजवळ मनाची स्थिरता किंवा शांती नसते. मनाची शांती नसते याचे कारण अडचणींचे खरेखुरे स्वरूप आपणांस कळलेले नसते. जीवन म्हणजे संकटे नव्हेत, कारण ती असतानाही जीवन चालूच असते. मळभ आल्याने सूर्य जसा नाहीसा होत नाही, त्याचप्रमाणे रोगांनी नि संकटांनी जीवनाचे मूळ आनंदी स्वरूप नाहीसे होत नाही. आजारी व संकटग्रस्त माणसेही जेव्हा थट्टा-विनोद करतात, तेव्हा ती या आनंदमय जीवनाचा अनुभव घेत असतात. |
(2) कधी ते लिहा: (2)
- आपण संकटांना का घाबरलो तेच आपल्याला समजत नाही.
- आजारी, संकटग्रस्त माणसे आनंदमय जीवनाचा अनुभव घेत असतात.
Chapter: [0.19] अपठित गद्य आकलन
कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
(1) योग्य पर्याय निवडा. (2)
(1) सैनिकाचे औक्षण केले जाते ______.
(i) भरलेल्या अंतःकरणाने
(ii) डोळ्यांतील आसवांच्या ज्योतींनी
(iii) तबकातील निरांजनाने
(iv) भाकरीच्या तुकड्याने
(2) कवितेतील ‘दीनदुबळे’ म्हणजे ______.
(i) कष्टाचे, पैशाचे सामर्थ्य नसलेले
(ii) सैनिकाबरोबर लढणारे
(iii) शारीरिकदृष्ट्या सक्षम नसलेले
(iv) सैनिकांच्या कार्याचा अभिमान बाळगणारे देशवासीय
|
नाही मुठीमध्ये द्रव्य जीव ओवाळावा तरी वर घोंघावे बंबारा, तुझी विजयाची दौड अशा असंख्य ज्योतींची |
(2) कृती करा: (2)
- डोळे भरून पाहावे असे दृश्य -
- अपुरे वाटणारे सामर्थ्य -
(3) प्रस्तुत कवितेतील खालील शब्दांचा अर्थ लिहा: (2)
- औक्षण -
- द्रव्य -
- शौर्य -
- आसवे -
(4) काव्यसौंदर्य: (2)
‘अशा असंख्य ज्योतींची
तुझ्यामागून राखण’
या ओळीतील अर्थसौंदर्य स्पष्ट करा.
Chapter: [0.09] औक्षण (कविता)
खालील कवितेसंबंधी दिलेल्या मुद्दयांच्या आधारे कृती सोडवा:
| मुद्दे | योगी सर्वकाळ सुखदाता |
| (1) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवियित्री - | |
| (2) प्रस्तुत कवितेचा विषय - | |
| (3) प्रस्तुत ओळींचा सरळ अर्थ लिहा - | जन निववी श्रवणकीर्तनें । निजज्ञानें उद्‌धरी ।। |
| (4) प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण - | |
| (5) प्रस्तुत शब्दांचा अर्थ लिहा - | (i) उदक - |
| (ii) मधुर - | |
| (iii) तृषित - | |
| (iv) क्षाळणे - |
Chapter: [0.02] संतवाणी - (अ) अंकिला मी दास तुझा (आ) योगी सर्वकाळ सुखदाता
खालील कवितेसंबंधी दिलेल्या मुद्दयांच्या आधारे कृती सोडवा:
| मुद्दे | हिरवंगार झाडासारखं |
| (1) प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवियित्री - | |
| (2) प्रस्तुत कवितेचा विषय - | |
| (3) प्रस्तुत ओळींचा सरळ अर्थ लिहा - | झाड बसते ध्यानस्थ ऋषिसारखं मौन व्रत धारण करून तपश्चर्या करत... |
| (4) प्रस्तुत कविता आवडण्याचे वा न आवडण्याचे कारण - | |
| (5) प्रस्तुत शब्दांचा अर्थ लिहा - | (i) मौन - |
| (ii) मुकाट - | |
| (iii) वस्त्र - | |
| (iv) ब्राहू - |
Chapter: [0.13] हिरवंगार झाडासारखं (कविता)
‘प्रत्यक्ष अनुभवांतून शिकणे हे अधिक परिमाणकारक असते,' हे विधान ‘मोठे होत असलेल्या मुलांनो...’ या पाठाधारे स्पष्ट करा.
Chapter: [0.042] मोठे होत असलेल्या मुलांनो... (स्थूलवाचन)
तुम्हाला समजलेली ‘जाता अस्ताला’ या कवितेतील सूर्याची भूमिका स्पष्ट करा.
Chapter: [0.08199999999999999] जाता अस्ताला (स्थूलवाचन)
टीप लिहा.
व्युत्पत्ती कोशाचे कार्य
Chapter: [0.162] व्युत्पत्ती कोश (स्थूलवाचन)
खालील वाक्याचा प्रकार ओळखा:
अक्षय दररोज अभ्यास करतो.
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील वाक्याचा प्रकार ओळखा:
अहाहा! किती सुंदर देखावा हा!
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
Advertisements
कंसातील सूचनेनुसार वाक्य रूपांतर करा:
ही इमारत खूप उंच आहे. (उद्गारार्थी करा)
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
कंसातील सूचनेनुसार वाक्य रूपांतर करा:
आज पहाटे रानात उजेड नव्हता. (होकारार्थी करा)
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
मूठभर मांस वाढणे -
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील वाक्प्रचारांचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
उत्साहाला उधाण येणे.
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील वाक्प्रचारांचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
मळमळ व्यक्त करणे -
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील शब्दांला समानार्थी शब्द लिहा.
मित्र -
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील शब्दांला समानार्थी एक शब्द लिहा:
कनवाळू -
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील शब्दांला विरुद्धार्थी शब्द लिहा:
लहान
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील शब्दांला विरुद्धार्थी शब्द लिहा:
ज्ञान
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील शब्दसमूहासाठी एक शब्द लिहा.
लिहिता वाचता येणारा -
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील वाक्य लेखननियमांनुसार लिहा:
पहिला दीवस सूरळीत गेला.
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
Advertisements
खालील वाक्य लेखननियमांनुसार लिहा:
रात्रभरच्या वाटचालीने थकुन ती वीश्रांती घेत होती.
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील वाक्यात योग्य विरामचिन्हांचा उपयोग करा:
“मावशी तुम्ही राहता कुठे”
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील वाक्यात योग्य विरामचिन्हांचा उपयोग करा:
“शाबास छान खेळलास”
Chapter: [0.18] व्याकरण विभाग
खालील निवेदन वाचा व त्याखालील कृती सोडवा:
| संत गाडगेबाबा विद्यालय, संतभूमी चौक, अमरावती. शाळेच्या ‘विद्यार्थी मंडळ’ तर्फे आयोजित ‘एकपाती अभिनय स्पर्धा’ दि. 3 जानेवारी, स. 11 वा. [email protected] - मुख्याध्यापक |
अशोक/आशा पवार, विद्यार्थी प्रतिनिधी या नात्याने स्पर्धेसाठी शाळेचे सभागृह उपलब्ध करून देण्याची विनंती करणारे पत्र शाळेच्या मुख्याध्यापकांना लिहा.
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
खालील निवेदन वाचा व त्याखालील कृती सोडवा:
| संत गाडगेबाबा विद्यालय, संतभूमी चौक, अमरावती. शाळेच्या ‘विद्यार्थी मंडळ’ तर्फे आयोजित ‘एकपाती अभिनय स्पर्धा’ दि. 3 जानेवारी स. 11 वा. [email protected] - मुख्याध्यापक |
अशोक/आशा पवार, विद्यार्थी प्रतिनिधी या नात्याने प्रथम पारितोषिक प्राप्त स्पर्धक स्वाती/सुयश देसाई यांचे अभिनंदन करणारे पत्र लिहा.
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
खालील उताऱ्याचा 1/3 एवढा सारांश तुमच्या शब्दांत लिहा.
| अडचणींनी आणि रोगांनी भांबावून जाण्याचे काय कारण आहे? संकटे ही काही कायमची नसतात ना? मग त्यांच्याकडे सोशिकपणे, खिलाडू वृत्तीने पाहण्याची दृष्टी का असू नये? संकटांचे जेव्हा आपल्यावर आक्रमण होते, तेव्हा ती फार मोठी किंवा असह्य वाटतात; परंतु ती ओसरल्यावर, आपण त्यांना का घाबरलो तेच आपल्याला समजत नाही. आपण घाबरतो याचे कारण आपल्याजवळ मनाची स्थिरता किंवा शांती नसते. मनाची शांती नसते याचे कारण अडचणींचे खरेखुरे स्वरूप आपणांस कळलेले नसते. जीवन म्हणजे संकटे नव्हेत, कारण ती असतानाही जीवन चालूच असते. मळभ आल्याने सूर्य जसा नाहीसा होत नाही, त्याचप्रमाणे रोगांनी नि संकटांनी जीवनाचे मूळ आनंदी स्वरूप नाहीसे होत नाही. आजारी व संकटग्रस्त माणसेही जेव्हा थट्टा-विनोद करतात, तेव्हा ती या आनंदमय जीवनाचा अनुभव घेत असतात. |
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
पुढील विषयावर जाहिरात तयार करा:
आयुर्वेदिक केशतेलाची आकर्षक जाहिरात तयार करा.
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
खालील निवेदन वाचून बातमी तयार करा:
|
अभिनव विद्यालय, नागपूर
|
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
खालील मुद्दयांच्या आधारे कथा लिहा:
एक गरीब मुलगा – शाळेची फी भरण्यास पैसे नसणे – सकाळी पेपर टाकण्याचे काम – वाटेत पैशाचे पाकीट मिळणे – प्रामाणिकपणे पोलिस स्टेशनवर नेऊन देणे – पाकिटाच्या मालकास आनंद – बक्षीस.
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
|
आदर्श विद्यालय, कोल्हापूर दि. 27 फेब्रुवारी, सं. 10 वाजता
विविधरंगी कार्यक्रमांची मेजवानी. |
वरील सोहळ्यास तुम्ही उपस्थित होतात अशी कल्पना करून प्रसंगलेखन करा.
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
दिलेल्या मुद्दयांच्या आधारे चौकटीतील घटकाचे आत्मकथन लिहा.
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
‘निसर्ग माझा गुरु’ या विषयावर तुमचे विचार मांडा.
Chapter: [0.17] उपयोजित लेखन
Other Solutions
Submit Question Paper
Help us maintain new question papers on Shaalaa.com, so we can continue to help studentsonly jpg, png and pdf files
Maharashtra State Board previous year question papers 10th Standard Board Exam Marathi (Second Language) [मराठी (द्वितीय भाषा)] with solutions 2021 - 2022
Previous year Question paper for Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam -2022 is solved by experts. Solved question papers gives you the chance to check yourself after your mock test.
By referring the question paper Solutions for Marathi (Second Language) [मराठी (द्वितीय भाषा)], you can scale your preparation level and work on your weak areas. It will also help the candidates in developing the time-management skills. Practice makes perfect, and there is no better way to practice than to attempt previous year question paper solutions of Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam.
How Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam Question Paper solutions Help Students ?
• Question paper solutions for Marathi (Second Language) [मराठी (द्वितीय भाषा)] will helps students to prepare for exam.
• Question paper with answer will boost students confidence in exam time and also give you an idea About the important questions and topics to be prepared for the board exam.
• For finding solution of question papers no need to refer so multiple sources like textbook or guides.
