Advertisements
Advertisements
प्रश्न
खालील वाक्यातील अलंकार ओळखा.
तो देखावा मुक्या शब्दांनी बोलतो - ______
उत्तर
तो देखावा मुक्या शब्दांनी बोलतो - चेतनगुणोक्ती अलंकार.
स्पष्टीकरण :
देखावा सुद्धा बोलू शकतो हे लेखकांनी चेतनगुणोक्ती अलंकाराच्या मदतीने सांगितले आहे.
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
खालील ओळींतील अलंकार ओळखून त्याचे नाव लिहा.
वीर मराठे आले गर्जत!
पर्वत सगळे झाले कंपित!
खालील ओळींतील अलंकार ओळखून त्याचे नाव लिहा.
या दानाशी या दानाहुन
अन्य नसे उपमान
खालील ओळींतील अलंकार ओळखून त्याचे नाव लिहा.
न हा अधर, तोंडले नव्हत दांत हे कीं हिरे ।
खालील ओळींतील अलंकार ओळखून त्याचे नाव लिहा.
अनंत मरणें अधी मरावीं,
स्वातंत्र्याची आस धरावी,
मारिल मरणचि मरणा भावी,
मग चिरंजीवपण ये बघ तें.
खालील ओळीतील अलंकार ओळखून त्याचे नाव लिहा.
मुंगी उडाली आकाशी
तिने गिळिले सूर्यासी!
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| अलंकाराची वैशिष्ट्ये |
अलंकाराचे नाव |
|
(अ) उपमेयाचा निषेध केला जातो. |
(१) __________ |
|
(अ) __________________ (आ) __________________ |
(२) अनन्वय अलंकार |
|
(अ) विशेष उदाहरणांवरून एखादा सर्वसामान्य सिद्धांत सांगितला जातो. |
(३) __________ |
|
(अ) ________________________ |
(४) अतिशयोक्ती अलंकार |
खालील कृती करा.
कर्णासारखा दानशूर कर्णच. वरील वाक्यातील-
उपमेय ____________
उपमान ____________
खालील कृती करा.
न हे नभोमंडल वारिराशी आकाश न तारका फेनचि हा तळाशी पहिल्या ओळीतील-
उपमेय ______
उपमान ______
दुसऱ्या ओळीतील
उपमेय ______
उपमान ______
खालील उदाहरणांचा अभ्यास करा व दोन्ही अलंकाराच्या रचनेतील फरक समजून घ्या. अशा उदाहरणांचा शाेध घेऊन त्यांचा सराव करा.
- अब्दुल हा तपोवनातील स्त्रियांना देवदूतासारखा वाटतो. (उपमा अलंकार)
- अब्दुल हा तपोवनातील स्त्रियांसाठी जणू देवदूतच. (उत्प्रेक्षा अलंकार)
‘पुसटशा आठवणी माझ्या मनात अधूनमधून वाऱ्याच्या लहरीसारख्या येत असतात.’
प्रस्तुत वाक्यातील अलंकार, उपमेय, उपमान ओळखा.
खालील कृती सोडवा.
लहानपण दे गा देवा। मुंगी साखरेचा रवा।
ऐरावत रत्न थोर। त्यासि अंकुशाचा मार।
(१) संत तुकाराम महाराजांनी वरील अभंगात ज्या दोन गोष्टींची तुलना केली आहे त्या गोष्टी - ______ ______
(२) वरील उदाहरणातील अलंकार - ______
(३) या अलंकाराची वैशिष्ट्ये - (i) ______ (ii) ______
खालील ओळी वाचून रिकाम्या जागा भरा.
सावळा ग रामचंद्र। रत्नमंचकी झोपतो।
त्याला पाहता लाजून। चंद्र आभाळी लोपतो।।
| उपमेय | उपमान | अलंकाराचे नाव | अलंकाराची वैशिष्ट्ये |
उपमान ओळखा:
‘सागरासारखा गंभीर सागरच।’
या वाक्यातील उपमान ओळखा.
पुढील तक्ता पूर्ण करा.
| अलंकाराची वैशिष्ट्ये | अलंकार |
| ______ | अनन्वय अलंकार |
पुढील तक्ता पूर्ण करा.
| उदाहरण | सामान्य सिद्धांत | विशेष गोष्टी |
| न हे नयन, पाकळ्या उमलल्या सरोजांतील। न हे वदन, चंद्रमा शरदिचा गमे केवळ।। |
- | - |
जो अंबरी उफळतां खुर लागलाहे।
तो चंद्रमा निज तनूवरि डाग लाहे।।
वरील काव्यपंक्तीतील अलंकार ओळखून लिहा.
खालील ओळींमध्ये कोणत्या अक्षरांचे यमक आढळते?
हिंडू ओढे, धुंडू ओहळ
झाडावरचे काढू मोहळ
खालील ओळीत कोणत्या ध्वनींची पुनरावृत्ती झालेली आहे?
‘‘हटातटाने पटा रंगवुनि जटा धरिसी का शिरीं?’’
निशिगंधासारखा निशिगंधच होय.
वरील विधानाचे उद्‌गारार्थी वाक्य ओळखून लिहा:
