Advertisements
Advertisements
Question
‘दशदिशा’ या सामासिक शब्दातील समासाचे नाव लिहा.
Solution
द्विगू समास
APPEARS IN
RELATED QUESTIONS
कंसात समासांची नावे दिलेली आहेत. पुढे दिलेल्या सामासिक शब्दांसमोर त्यापैकी योग्य समासाचे नाव लिहा :
चहापाणी - ____________.
कंसात समासांची नावे दिलेली आहेत. पुढे दिलेल्या सामासिक शब्दांसमोर त्यापैकी योग्य समासाचे नाव लिहा :
चौघडी - ____________.
कंसात समासांची नावे दिलेली आहेत. पुढे दिलेल्या सामासिक शब्दांसमोर त्यापैकी योग्य समासाचे नाव लिहा :
कमीअधिक- ____________.
खालील सामासिक शब्दांचा विग्रह करून समास ओळखा.
ताणतणाव -
खालील सामासिक शब्दांचा विग्रह करून समास ओळखा.
यथाप्रमाण -
खालील तक्ता पूर्ण करा.
|
क्र. |
सामासिक शब्द |
विग्रह |
समासाचे नाव |
|
(१) |
झुणका भाकर |
|
|
|
(२) |
|
सूर्याचा अस्त |
|
|
(३) |
|
अक्षर असा आनंद |
|
|
(४) |
प्रतिक्षण |
|
|
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| क्र. | सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| (१) | बावीसतेवीस | ||
| (२) | ठायीठायी | ||
| (३) | शब्दकोश | ||
| (४) | यथोचित |
व्याकरण.
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| सामासिक शब्द |
समासाचा विग्रह |
समासाचे नाव |
|
(१) पांढराशुभ्र |
|
|
|
(२) वृक्षवेली |
|
|
|
(३) गप्पागोष्टी |
|
|
|
(४) सुखदुःख |
|
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| अ. क्र. | समासाचा विग्रह |
सामासिक शब्द |
|
(१) |
राजाची आज्ञा |
____________ |
|
(२) |
आठ अंगांचा समूह |
____________ |
|
(३) |
उत्तम असा पुरुष |
____________ |
पुढील उदाहरणांचा अभ्यास करून तक्ता पूर्ण करा.
|
अ. क्र. |
सामासिक शब्द |
विग्रह |
विभक्ती प्रत्यय किंवा विभक्ती दर्शक अव्यय |
|
(१) |
लोकप्रिय |
लोकांना प्रिय |
____________ |
|
(२) |
कष्टसाध्य |
कष्टाने साध्य |
____________ |
|
(३) |
चोरभय |
चोरापासून भय |
____________ |
|
(४) |
घरमालक |
घराचा मालक |
____________ |
|
(५) |
नाट्यगृह |
नाट्यासाठी गृह |
____________ |
|
(६) |
वनभोजन |
वनातील भोजन |
____________ |
पुढील वाक्ये अभ्यासून तक्ता पूर्ण करा.
(१) गुप्तहेर वेशांतर करून खऱ्या माहितीचा शोध घेतात.
(२) अतिवृष्टीमुळे ओला दुष्काळ पडला.
(३) काही माणसे केलेल्या कामाचे मानधन घेणे टाळतात.
(४) निळासावळा झरा वाहतो बेटाबेटांतुन.
| अ. क्र. | सामासिक शब्द |
विग्रह |
|
(१) |
____________ |
अन्य असा वेश |
|
(२) |
दुष्काळ |
____________ |
|
(३) |
____________ |
मान हेच धन |
|
(४) |
____________ |
निळा सावळा असा |
तत्पुरुष समासाचे प्रकार ओळखून खालील तक्ता पूर्ण करा.
| अ. क्र. | सामासिक शब्द |
समासाचा विग्रह |
समासाचे नाव |
|
(१) |
______ |
सहा मासांचा (महिन्यांचा) समूह |
______ |
|
(२) |
ग्रंथालय |
____________ |
______ |
|
(३) |
______ |
____________ |
कर्मधारय |
|
(४) |
त्रिदल |
____________ |
______ |
|
(५) |
______ |
बालकांसाठीचे मंदिर |
______ |
|
(६) |
नरश्रेष्ठ |
____________ |
______ |
|
(७) |
______ |
____________ |
विभक्ती तत्पुरुष |
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| अ. क. | सामासिक शब्द |
विग्रह |
|
(१) |
____________ |
पती आणि पत्नी |
|
(२) |
____________ |
____________ |
|
(३) |
गप्पागोष्टी |
____________ |
खालील उदाहरणे अभ्यासा व त्यातील सामासिक शब्द अधोरेखित करा.
कृष्णा हा माझा सहाध्यायी आहे.
खालील उदाहरणे अभ्यासा व त्यातील सामासिक शब्द अधोरेखित करा.
काल रात्री आमच्या परिसरात नीरव शांतता होती.
खालील वाक्यातील सामासिक शब्द ओळखा व त्या शब्दाचा विग्रह करा.
आज स्वच्छ सूर्यप्रकाश आहे.
खालील वाक्य वाचून त्यातील सामासिक शब्द ओळखा व त्याचा विग्रह करा.
महाराष्ट्र राज्य समृद्ध आहे.
खालील वाक्य वाचून त्यातील सामासिक शब्द ओळखा व त्याचा विग्रह करा.
या पुस्तकाचे भाषांतर चांगले झाले आहे - ______
खालील वाक्य वाचून त्यातील सामासिक शब्द ओळखा व त्याचा विग्रह करा.
आकाशात पांढराशुभ्र ढग तरंगत आहे - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
काव्यामृत - ______
खालील वाक्य वाचून त्यातील सामासिक शब्द ओळखा.
नेत्रांच्या पंचारतींनी सैनिकांना ओवाळावे - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
अष्टाध्यायी - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
द्विदल - ______
खालील वाक्य वाचा आणि त्यातील सामासिक शब्द ओळखा.
ती दोघे बहीणभाऊ आहेत - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
आईवडील - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
सुंठसाखर - ______
खालील वाक्य वाचा व त्यातील सामासिक शब्द ओळखा.
कोपऱ्यावरच्या मंडईत भाजीपाला चांगला मिळतो - ______
खालील वाक्य वाचा व त्यातील सामासिक शब्द ओळखा.
गरिबास कपडालत्ता द्यावा, अन्नपाणी द्यावे - ______ ______
खाली दिलेल्या सामासिक शब्दांचा विग्रह व समासाचे नाव लिहा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| पंचारती | ||
| त्रिभुवन | ||
| नवरात्र | ||
| सप्ताह | ||
| अष्टाध्यायी | ||
| पंचपाळे | ||
| द्विदल | ||
| बारभाई | ||
| त्रैलोक्य |
खाली दिलेल्या सामासिक शब्दांचा विग्रह व समासाचे नाव लिहा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| १) इतरेतर द्वंद्व समास | ||
| बहिणभाऊ | ||
| आईवडील | ||
| नाकडोळे | ||
| सुंठसाखर | ||
| कृष्णार्जुन | ||
| विटीदांडू | ||
| कुलूपकिल्ली | ||
| स्त्रीपुरुष | ||
| २) वैकल्पिक द्वंद्व समास | ||
| बरेवाईट | ||
| सत्यासत्य | ||
| चारपाच | ||
| तीनचार | ||
| खरेखोटे | ||
| ३) समाहार द्वंद्व समास | ||
| अंथरूण पांघरूण | ||
| भाजीपाला | ||
| कपडालत्ता | ||
| अन्नपाणी | ||
| पालापाचोळा | ||
| केरकचरा | ||
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| नरसिंह | ||
| तीनचार |
योग्य जोड्या लावा.
| सामासिक शब्द | समासाचे नाव |
| काव्यामृत | अ. इतरेतर द्वंद्व समास |
| पंचारती | ब. कर्मधारय समास |
| इ. द्विगू समास |
पुढील विग्रहावरून सामासिक शब्द व समास ओळखा:
| विग्रह | सामासिक शब्द | समासाचे नाव |
| नफा किंवा तोटा |
पुढील विग्रहावरून सामासिक शब्द व समास ओळखा:
| विग्रह | सामासिक शब्द | समासाचे नाव |
| प्रत्येक घरी |
पुढील सामासिक शब्दांचा विग्रह करून समासाचे नाव लिहा.
लोकप्रिय
पुढील सामासिक शब्दांसमोर समासाचे नाव लिहा.
सद्गुरू
पुढील सामासिक शब्दांसमोर समासाचे नाव लिहा.
चौघडी
पुढील सामासिक शब्दांसमोर समासाचे नाव लिहा.
जलदुर्ग
पुढील तक्ता पूर्ण करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| ______ | राष्ट्रासाठी अर्पण | ______ |
‘नीलकंठ’ या सामासिक शब्दातील समासाचे नाव लिहा.
| ‘अ’ गट | ‘ब’ गट | |
| 1 | सूर्याचा उदय झाला. | सूर्योदय झाला. |
| 2 | प्रत्येक दिवशी त्याची प्रतिष्ठा वाढत गेली. | दिवसेंदिवस त्याची प्रतिष्ठा वाढत गेली. |
बोलण्याच्या ओघात आपण शब्दातील परस्परसंबंध दाखवणारे विभक्ती प्रत्यय गाळून सुटसुटीत असे जोडशब्द बनवतो. शब्दांच्या अशा एकत्रीकरणाला ‘समास’ असे म्हणतात. शब्दांच्या अशा एकत्रीकरणाने जो जोडशब्द तयार होतो त्याला ‘सामासिक शब्द’ म्हणतात.
समास विग्रह - सामासिक शब्द कोणत्या शब्दांपासून तयार झाला, हे स्पष्ट करण्यासाठी आपण त्याची फोड करताे. या फोड करून दाखवण्याच्या पद्धतीला ‘विग्रह’ म्हणतात. वर ‘ब’ गटात सामासिक शब्द आहेत, तर ‘अ’ गटात विग्रह आहेत.
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह |
| स्त्रीपुरुष | ______ |
'पावलोपावली' या सामासिक शब्दातील समासाचे नाव लिहा.
