Advertisements
Advertisements
प्रश्न
कंसात समासांची नावे दिलेली आहेत. पुढे दिलेल्या सामासिक शब्दांसमोर त्यापैकी योग्य समासाचे नाव लिहा :
सुईदोरा - ____________.
विकल्प
विभक्ती तत्पुरुष समास
कर्मधारय समास
द्विगू समास
इतरेतर द्वंद्व समास
वैकल्पिक द्वंद्व समा
समाहार द्वंद्व समास
उत्तर
सुईदोरा - इतरेतर द्वंद्व समास
APPEARS IN
संबंधित प्रश्न
कंसात समासांची नावे दिलेली आहेत. पुढे दिलेल्या सामासिक शब्दांसमोर त्यापैकी योग्य समासाचे नाव लिहा :
जलदुर्ग- ____________.
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| क्र. | सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| (१) | बावीसतेवीस | ||
| (२) | ठायीठायी | ||
| (३) | शब्दकोश | ||
| (४) | यथोचित |
व्याकरण.
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| सामासिक शब्द |
समासाचा विग्रह |
समासाचे नाव |
|
(१) पांढराशुभ्र |
|
|
|
(२) वृक्षवेली |
|
|
|
(३) गप्पागोष्टी |
|
|
|
(४) सुखदुःख |
|
खालील वाक्यांतील सामासिक शब्द ओळखून अधोरेखित करा.
रस्त्याने चालताना जाहिरातींचे फलक सध्या पावलोपावली दिसतात.
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| अ. क्र. | सामासिक शब्द | विग्रह |
| (१) | ______ | जन्मापासून |
| (२) | प्रतिदिन | ______ |
| (३) | ______ | कंठापर्यंत |
| (४) | व्यक्तिगणिक | ______ |
| (५) | ______ | प्रत्येक दारी |
खालील वाक्यांतील सामासिक शब्द ओळखून अधोरेखित करा.
मेट्रो रेल्वेचा लोकार्पण सोहळा थाटामाटात पार पडला.
पुढील उदाहरणांचा अभ्यास करून तक्ता पूर्ण करा.
|
अ. क्र. |
सामासिक शब्द |
विग्रह |
विभक्ती प्रत्यय किंवा विभक्ती दर्शक अव्यय |
|
(१) |
लोकप्रिय |
लोकांना प्रिय |
____________ |
|
(२) |
कष्टसाध्य |
कष्टाने साध्य |
____________ |
|
(३) |
चोरभय |
चोरापासून भय |
____________ |
|
(४) |
घरमालक |
घराचा मालक |
____________ |
|
(५) |
नाट्यगृह |
नाट्यासाठी गृह |
____________ |
|
(६) |
वनभोजन |
वनातील भोजन |
____________ |
खालील उदाहरणे अभ्यासा व त्यातील सामासिक शब्द अधोरेखित करा.
रावणाला दशमुख असेही संबोधले जाते.
खालील वाक्य वाचून त्यातील सामासिक शब्द ओळखा व त्याचा विग्रह करा.
या पुस्तकाचे भाषांतर चांगले झाले आहे - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
पुरुषोत्तम - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
त्रैलोक्य - ______
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
विटीदांडू - ______
खालील वाक्य वाचा आणि त्यातील सामासिक शब्द ओळखा.
बरेवाईट प्रसंग सगळ्यांच्याच जीवनात येतात - ______
खालील वाक्य वाचा आणि त्यातील सामासिक शब्द ओळखा.
सभेला चारपाच माणसेच उपस्थित होती - ______
खालील वाक्य वाचा व त्यातील सामासिक शब्द ओळखा.
कोपऱ्यावरच्या मंडईत भाजीपाला चांगला मिळतो - ______
खाली दिलेल्या सामासिक शब्दांचा विग्रह व समासाचे नाव लिहा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| पंचारती | ||
| त्रिभुवन | ||
| नवरात्र | ||
| सप्ताह | ||
| अष्टाध्यायी | ||
| पंचपाळे | ||
| द्विदल | ||
| बारभाई | ||
| त्रैलोक्य |
खाली दिलेल्या सामासिक शब्दांचा विग्रह व समासाचे नाव लिहा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| १) इतरेतर द्वंद्व समास | ||
| बहिणभाऊ | ||
| आईवडील | ||
| नाकडोळे | ||
| सुंठसाखर | ||
| कृष्णार्जुन | ||
| विटीदांडू | ||
| कुलूपकिल्ली | ||
| स्त्रीपुरुष | ||
| २) वैकल्पिक द्वंद्व समास | ||
| बरेवाईट | ||
| सत्यासत्य | ||
| चारपाच | ||
| तीनचार | ||
| खरेखोटे | ||
| ३) समाहार द्वंद्व समास | ||
| अंथरूण पांघरूण | ||
| भाजीपाला | ||
| कपडालत्ता | ||
| अन्नपाणी | ||
| पालापाचोळा | ||
| केरकचरा | ||
खालील तक्ता पूर्ण करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| ______ | उत्तम असा पुरुष | ______ |
| बरेवाईट | ______ | ______ |
पुढील सामासिक शब्दांसमोर समासाचे नाव लिहा.
सद्गुरू
पुढील सामासिक शब्दांसमोर समासाचे नाव लिहा.
जलदुर्ग
पुढील तक्ता पूर्ण करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| यथायोग्य | ______ | ______ |
योग्य जोड्या लावा.
| सामासिक शब्द | समासाचे नाव |
| (i) भाजीपाला | द्विगू समास |
| (ii) कमलनयन | समाहार द्वंद्व समास |
| कर्मधारय समास |
‘नीलकंठ’ या सामासिक शब्दातील समासाचे नाव लिहा.
| ‘अ’ गट | ‘ब’ गट | |
| 1 | सूर्याचा उदय झाला. | सूर्योदय झाला. |
| 2 | प्रत्येक दिवशी त्याची प्रतिष्ठा वाढत गेली. | दिवसेंदिवस त्याची प्रतिष्ठा वाढत गेली. |
बोलण्याच्या ओघात आपण शब्दातील परस्परसंबंध दाखवणारे विभक्ती प्रत्यय गाळून सुटसुटीत असे जोडशब्द बनवतो. शब्दांच्या अशा एकत्रीकरणाला ‘समास’ असे म्हणतात. शब्दांच्या अशा एकत्रीकरणाने जो जोडशब्द तयार होतो त्याला ‘सामासिक शब्द’ म्हणतात.
समास विग्रह - सामासिक शब्द कोणत्या शब्दांपासून तयार झाला, हे स्पष्ट करण्यासाठी आपण त्याची फोड करताे. या फोड करून दाखवण्याच्या पद्धतीला ‘विग्रह’ म्हणतात. वर ‘ब’ गटात सामासिक शब्द आहेत, तर ‘अ’ गटात विग्रह आहेत.
खालील सामासिक शब्दांचा विग्रह करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह |
| प्रतिदिन | ______ |
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह |
| स्त्रीपुरुष | ______ |
खालील सामासिक शब्दाचा विग्रह करा.
| सामासिक शब्द | विग्रह |
| पापपुण्य | ______ |
