SSC (Marathi Medium)
SSC (Marathi Semi-English)
Academic Year: 2023-2024
Date & Time: 16th July 2024, 11:00 am
Duration: 3h
Advertisements
कृतिपत्रिकेसाठी सूचना: -
- सूचनेनुसार आकलन कृती व व्याकरण यांमधील आकृत्या काढाव्यात.
- आकृत्या पेननेच काढाव्यात.
- उपयोजित लेखनातील कृतींसाठी (सूचना, निवेदन) आकृतोची आवश्यकता नाही. तसेच या कृती लिहून घेऊ नयेत.
- विभाग - 5 उपयोजित लेखन प्र. 5 (अ) (2) सारांशलेखन या घटकासाठी गद्य विभागातील प्र.1 (इ) अपठित उतारा वाचून त्या उताऱ्याचा सारांश लिहावयाचा आहे.
- स्वच्छता, नौटनेटकेपणा व लेखननियमांनुसार लेखन यांकडे जाणीवपूर्वक लक्ष ट्यावे.
1. (अ) उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. खालील आकृती पूर्ण करा: (2)
|
आता मी उतरू लागले होते. जेमतेम 40-50 पावलांवरच माझा ऑक्सिजन साठा संपला... एक सांगू? लक, भाग्य, किस्मत, डेस्टिनी असल्या भाकड शब्दांना मी नाही मानत; पण Fortune favours the braves यावर माझा पूर्ण विश्वास आहे....... जेव्हा मी गुदमरू लागले, श्वास घेण्याचा प्रयत्न करू लागले, अगदी त्याच वेळी एका ब्रिटिश माणसाने ओझे होते म्हणून फेकून दिलेला जास्तीचा एक ऑक्सिजन सिलिंडर आम्हांला दिसला. माझ्या शेरपाने तो चटकन मला अडकवला. सावकाश आम्ही त्या 'डेथ झोन' मधून सहीसलामत खाली उतरलो. वर चढण्यापेक्षा खाली उतरताना होणाऱ्या मृत्यूंचे प्रमाण जास्त आहे..... आणि आम्ही ते ओलांडून आलो होतो. 'माझा दिवस' अखेर आला होता... गिर्यारोहकांच्या चढाईच्या टप्प्यातले एक महत्त्वाचे शिखर 'एव्हरेस्ट' मी सर केले होते! गिर्यारोहणाने मला खूप महत्त्वाचे काही धडे दिले. माझ्यात आत्मविश्‍वास जागवला. नेतृत्व, गटबांधणी यांचे धडे तर मिळालेच; पण एक पोलादी कणखरपणा माझ्यात निर्माण केला. मित्रांनो, आपण आयुष्यात काय मिळवतो हे महत्त्वाचं नाही, तर ही कमाई आपल्याला अधिक चांगली व्यक्ती कशी बनवते, हे महत्त्वाचं वाटतं मला. आपण इतरांशी कसे वागतो यावरून आपण एक उत्तम व्यक्ती आहोत की नाहीत हे ठरतं. |
2. खालील चौकटी पूर्ण करा. (2)
3. स्वमतः (3)
“कर्तृत्ववान माणूस नशिबावर अवलंबून राहत नाही' याविषयी तुमचे मत लिहा.
Chapter:
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. चौकटी पूर्ण करा: (2)
| आमची ढाळज म्हणजे गावाचं वर्तमानपत्र होतं आणि आजी त्याची संपादक होती. तर सगळ्या बातम्या तिथं यायच्या. त्यांची शहानिशा व्हायची न्‌ मग त्या गावभर जायच्या. कडुसं पडायच्या आधी ही मैफिल मोडायची. माणसांची वेळ झाली, की म्हातारीची ढाळज सुटायची. माणसं ढाळजंत बसायची. रात्री आठच्या दरम्यान ढाळजंचा दरवाजा लागला आणि एकदा आतनं आगळ टाकली, की वाडा शांत व्हायचा. ही आगळ दरवाजाला लावणं किंवा ती काढणं म्हणजे आमच्यासाठी दिव्य असायचं. मुळात ही सहा फुटांची लांब आणि पाऊण फूट रुंद अशी सागवानी आगळ एका भिंतीतल्या देवळीत आरपार जायची. ती आरपार घालवून दरवाजा उघडणं किंवा तिच्या तोंडाला असणाऱ्या पितळी वाघाच्या जबड्यातील कडीला हात घालून ती बाहेर ओढणं व समोरच्या भिंतीतल्या देवळीत ढकलणं फार अवघड गणित होतं. ही आगळ म्हणजे दरवाजाचं, पर्यायाने वाड्याचं, भरभक्कम संरक्षक कवच होतं. दुपारीही एकदा आगळ टाकली की उन्हाचं, सुट्टीचं आम्हांला बाहेर पडायला संधी नसायची, तसाच रात्री त्या आगळीचा आधारही तितकाच वाटायचा. भर उन्हात मग आजीला जास्त त्रास होऊ न देता तिथंच ढाळजंत, पडवीत, सोप्यात कुठंही आम्ही बैठे खेळ खेळायचो. |
2. एका शब्दात उत्तरे लिहा: (2)
- वर्तमानपत्राची संपादक - ______
- वाड्याचं भरभक्कम संरक्षक कवच - ______
3. स्वमत: (3)
'आमची ढाळज म्हणजे गावाचं वर्तमानपत्र होतं,' या विधानाचा तुम्हांला समजलेला अर्थ लिहा व त्याविषयी तुमचे मत लिहा.
Chapter:
उताऱ्याच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. आकृतिबंध पूर्ण करा: (2)
- अधिकारवाणीने जागा होणारा - ______
- राष्ट्राचे प्रमुख असणारे - ______
|
आपण कोणतंही कार्य करताना 'मी' सोडून सर्वांनी हे करावं अशी भूमिका असते. पण आमचं नेमकं चुकतं कुठे? इथेच तर! कारण 'मी' स्वतःला कधी गृहीत न धरल्याने माझ्यातील अधिकारवाणीचा अहंभाव जागा होतो. त्यामुळे केवळ हे काम माझे नाहीच ते इतरांनी करायचे आहे अशीच माझ्या मनाची भूमिका होते. पण या भूमिकेत जे कोणी असतात त्यांनी एक ओळखायला हवे की स्वत:कडे ध्येय नसताना इतरांकडून कोणतीही कृती करून घ्यायची तेव्हा आमची अवस्था “तुझं आहे. तुजपाशी, परि तू जागा चुकलाशी” अशीच होणार. आजपर्यंत डॉ. कलाम सर यांनी नेमकं हेच जाणलेलं होतं. आपण तसे एका राष्ट्राचे राष्ट्रपती आहोत, म्हणून केवळ अधिकारवाणीने जगत राहिलो तर, तर काहीच साध्य होणार नाही. संदर्भ - डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम चिरंतन प्रेरणा लेखक - श्री. के. आर. पाटील प्रकाशक - ज्ञानसंवर्थन प्रकाशन, कोल्हापूर |
2. योग्य पर्याय निवडा: (2)
- अहंभावी माणसाजवळ नसणारी गोष्ट - ______
(अ) मीपणा
(आ) ध्येय
(इ) अधिकारवाणी
(ई) साध्य - डॉ. कलाम यांनी जाणलेली गोष्ट - ______
(अ) अधिकारवाणी गाजवणं
(आ) इतरांकडून काम करून घेणं
(इ) ध्येयनिष्ठ बनून काम करणं
(ई) कामाकडं दुर्लक्ष करणं
Chapter:
कवितेच्या आधारे सूचनेनुसार कृती करा:
1. आकृती पूर्ण करा: (2)
| वस्तूंना जीव नसेलही कदाचित, पण जीव नसल्यासारखे वागवू नये त्यांना. वस्तूंना मनही नसेल कदाचित, पण ते असल्यासारखे वागलो तर वस्तू प्रचंड सुखावतात. वस्तू निखालस सेवकच असतात आपल्या, तरीही बरोबरीचाच मान द्यावा त्यांना. वस्तूंना वेगळी स्वतंत्र खोली नको असते, त्यांना फक्त 'आपल्या मानलेल्या' जागेवरून निष्कासित न होण्याची हमी द्या. वस्तूंनाही असते आवड स्वच्छ राहण्याची, हे हातांना लक्षात ठेवायला सांगा. वस्तूंना जपावे, लाडावूनही ठेवावे त्यापुढे जाऊन. त्याच जिवंत ठेवणार आहेत आपला स्नेह नंतरच्या काळातही. आयुष्य संपले की वस्तूंनाही आजवरच्या हक्काच्या घरात राहू देत नाहीत, तेव्हा कृतज्ञतापूर्ण निरोपाचा त्यांचा हक्क शाबूत ठेवावा. |
2. कारणे लिहा: (2)
- वस्तूंना जपावे आणि त्यांचे लाडही करावेत, कारण...
- वस्तूंना हक्काच्या घरात राहू दिले जात नाही, कारण...
3. खालील पद्यपंक्तींचा सरळ अर्थ तुमच्या शब्दांत लिहा: (2)
आयुष्य संपले की वस्तूंनाही आजवरच्या
हक्काच्या घरात राहू देत नाहीत, तेव्हा
कृतज्ञतापूर्ण निरोपाचा त्यांचा हक्क
शाबूत ठेवावा.
4. काव्यसाैंदर्य: (2)
'वस्तूंनाही असते आवड स्वच्छ राहण्याची' या बाबतचा तुमचा दृष्टिकोन सांगा.
Chapter:
खालील मुद्दयांच्या आधारे कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा.
'आकाशी झेप घे रे'
- प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री -
- कवितेचा विषय -
- कविता आवडण्याची वा न आवडण्याची कारणे -
Chapter:
खालील मुद्दयांच्या आधारे कवितेसंबंधी खालील कृती सोडवा.
'खोद आणखी थोडेसे'
- प्रस्तुत कवितेचे कवी/कवयित्री -
- कवितेचा विषय -
- कविता आवडण्याची वा न आवडण्याची कारणे -
Chapter:
खालील काव्यपंक्तींचे रसग्रहण करा:
माझ्या घराच्या झरोक्यातून दिसतं आहे
एक आश्‍वासक चित्र उद्याच्या जगाचं
जिथं खेळले जातील सारेच खेळ एकत्र
Chapter:
टीप लिहा.
व्युत्पत्ती कोशाचे कार्य
Chapter: [0.20199999999999999] व्युत्पत्ती कोश (स्थूलवाचन)
'माणसे पेरा! माणुसकी उगवेल!' या विधानाचा तुम्हांला समजलेला अर्थ लिहा.
Chapter: [0.102] मनक्या पेरेन लागा (स्थूलवाचन)
गिरिजा कीर यांच्या बालनाटिकांचे विशेष लिहा.
Chapter: [0.052000000000000005] बालसाहित्यिका : गिरिजा कीर (स्थूलवाचन)
खालील तक्ता पूर्ण करा:
| सामासिक शब्द | विग्रह | समासाचे नाव |
| ______ | चार किंवा पाच | ______ |
| नीलकमल | ______ | ______ |
Chapter:
खालील तक्ता पूर्ण करा:
(हुरहुर, गुलामगिरी, उपसंपादक, दुकानदार)
| उपसर्गघटित | प्रत्ययघटित | अभ्यस्त |
| ______ | ______ | ______ |
Chapter:
Advertisements
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
पित्त खवळणे.
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
पारख करणे -
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
खस्ता खाणे -
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खाली दिलेल्या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा.
आनंद गगनात न मावणे -
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील शब्दसमूहासाठी एक शब्द लिहा:
पुरामुळे नुकसान झालेले लोक - ______
Chapter:
खालील शब्दसमूहासाठी एक शब्द लिहा:
खूप दानधर्म करणारा - ______
Chapter:
खालील शब्दाला समानार्थी शब्द लिहा:
आकाश - ______
Chapter:
खालील शब्दाला समानार्थी शब्द लिहा:
हर्ष - ______
Chapter:
खालील शब्दाचा विरुदधार्थी शब्द लिहा:
आदर × ______
Chapter:
खालील शब्दाचा विरुदधार्थी शब्द लिहा:
सावध × ______
Chapter:
खालील शब्दातील अक्षरांपासून दोन अर्थपूर्ण शब्द तयार करा:
राजमानस - [राज आणि मानस हे शब्द वगळून]
Chapter:
अचूक शब्द ओळखा.
आशीर्वाद
आर्शीर्वाद
आशिर्वाद
आरशिाद
आर्शीवाद
आर्शिवाद
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
अचूक शब्द ओळखा.
सूरक्षीत
सूरक्षित
सुरक्षित
सुरक्षीत
Chapter:
अचूक शब्द ओळखा.
दिपावली
दीपावली
दीपावलि
दिपावलि
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
Advertisements
खालील वाक्यातील विरामचिन्हांची नावे लिहा:
जग विचारेल तुम्हांला, शाळेत तुम्हांला किती गुण मिळाले?
| विरामचिन्हे | नावे | |
| i. | , | ______ |
| ii. | ? | ______ |
Chapter:
खालील शब्दाला प्रचलित मराठी भाषेतील शब्द लिहा:
Bio-data - ______
Chapter:
खालील शब्दाला प्रचलित मराठी भाषेतील शब्द लिहा.
Unit - ______
Chapter: [0.22] व्याकरण विभाग (भाषाभ्यास)
खालील निवेदन वाचा व त्याखालील कृती सोडवा:
|
आदर्श विदयालय, अहमदनगर स्वच्छता सप्ताहानिमित्त विशेष उपक्रम दि. 1 ऑक्टोबर ते दि. 7 ऑक्टोबर - शालेय परिसर स्वच्छता व वर्गखोल्या स्वच्छता - विद्यालयात 'स्वच्छतादूत' म्हणून काम केलेल्या विद्यार्थ्यांचा विशेष सत्कार सत्कार समारंभ - दि. 7 ऑक्टोबर दु. 4.00 संपर्क - विभाग प्रमुख, स्वच्छता सप्ताह उपक्रम |
अमर/अमृता शाह विद्यार्थी प्रतिनिधी या नात्याने विभागप्रमुखांना स्वच्छता करण्यासाठी लागणाऱ्या साहित्याची मागणी करणारे पत्र लिहा.
Chapter:
खालील निवेदन वाचा व त्याखालील कृती सोडवा:
|
आदर्श विदयालय, अहमदनगर स्वच्छता सप्ताहानिमित्त विशेष उपक्रम दि. 1 ऑक्टोबर ते दि. 7 ऑक्टोबर - शालेय परिसर स्वच्छता व वर्गखोल्या स्वच्छता - विद्यालयात 'स्वच्छतादूत' म्हणून काम केलेल्या विद्यार्थ्यांचा विशेष सत्कार सत्कार समारंभ - दि. 7 ऑक्टोबर दु. 4.00 संपर्क - विभाग प्रमुख, स्वच्छता सप्ताह उपक्रम |
अमर/अमृता शाह विद्यार्थी प्रतिनिधी या नात्याने स्वच्छतादूतांचे अभिनंदन करणारे पत्र लिहा.
Chapter:
खालील उताऱ्याचा एक-तृतीयांश सारांश तुमच्या शब्दांत लिहा.
|
आपण कोणतही कार्य करताना 'मी' सोडून सर्वांनी हे करावं अशी भूमिका असते. पण आमचं नेमकं चुकतं कुठे? इथेच तर! कारण 'मी' स्वतःला कधी गृहीत न धरल्याने माझ्यातील अधिकारवाणीचा अहंभाव जागा होतो. त्यामुळे केवळ हे काम माझे नाहीच ते इतरांनी करायचे आहे अशीच माझ्या मनाची भूमिका होते. पण या भूमिकेत जे कोणी असतात त्यांनी एक ओळखायला हवे की स्वत:कडे ध्येय नसताना इतरांकडून कोणतीही कृती करून घ्यायची तेव्हा आमची अवस्था “तुझं आहे. तुजपाशी, परि तू जागा चुकलाशी” अशीच होणार. आजपर्यंत डॉ. कलाम सर यांनी नेमकं हेच जाणलेलं होतं. आपण तसे एका राष्ट्राचे राष्ट्रपती आहोत, म्हणून केवळ अधिकारवाणीने जगत राहिलो तर, तर काहीच साध्य होणार नाही. संदर्भ - डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम चिरंतन प्रेरणा लेखक - श्री. के. आर. पाटील प्रकाशक - ज्ञानसंवर्थन प्रकाशन, कोल्हापूर |
Chapter:
खालील मुद्द्यांचा योग्य उपयोग करून आकर्षक जाहिरात तयार करा.
Chapter:
26 जानेवारी रोजी सरस्वती विद्यामंदिर, जळगाव या शाळेत 'प्रजासत्ताक दिन' साजरा करण्यात आला. या समारंभाची बातमी तयार करा.
Chapter:
खाली दिलेल्या मुद्द्यांवरून आकर्षक कथा लिहा:
शेतकऱ्याची मुलं - अजित व सुजित - अजित मेहनती - सुजित आळशी - सुजितला वारंवार मेहनतीचा सल्ला - सुजितने न ऐकणे - शेतकऱ्याचे परगावी जाणे - भरपूर काम करण्याचे आदेश मुलांना देणे - अजित यशस्वी - सुजित अयशस्वी
Chapter:
|
आंतरशालेय कबड्डी स्पर्धेत अंतिम सामन्यात तुमच्या शाळेचा संघ विजयी. मा. जिल्हा क्रीडाधिकारी यांच्या हस्ते सत्कार. |
|
| कौतुकाचा वर्षाव | आनंदोत्सव |
|
दि. 15 डिसेंबर स्थळ - दयानंद सभागृह, कोपरगाव वेळ - सकाळी 11.00 |
|
वरील प्रसंगी विजयी संघातर्फे तुम्ही उपस्थित होता अशी कल्पना करून प्रसंगलेखन करा.
Chapter:
दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे चौकटीतील घटकाचे आत्पकथन लिहा:
Chapter:
'ग्रंथ माझे गुरू' या विषयावर खालील मुद्द्यांना अनुसरून तुमचे विचार लिहा.
Chapter:
Other Solutions
Submit Question Paper
Help us maintain new question papers on Shaalaa.com, so we can continue to help studentsonly jpg, png and pdf files
Maharashtra State Board previous year question papers 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी] Marathi [मराठी] with solutions 2023 - 2024
Previous year Question paper for Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी] -2024 is solved by experts. Solved question papers gives you the chance to check yourself after your mock test.
By referring the question paper Solutions for Marathi [मराठी], you can scale your preparation level and work on your weak areas. It will also help the candidates in developing the time-management skills. Practice makes perfect, and there is no better way to practice than to attempt previous year question paper solutions of Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी].
How Maharashtra State Board 10th Standard Board Exam [इयत्ता १० वी] Question Paper solutions Help Students ?
• Question paper solutions for Marathi [मराठी] will helps students to prepare for exam.
• Question paper with answer will boost students confidence in exam time and also give you an idea About the important questions and topics to be prepared for the board exam.
• For finding solution of question papers no need to refer so multiple sources like textbook or guides.
