मराठी

∫ X 2 + 1 X ( X 2 − 1 ) D X - Mathematics

Advertisements
Advertisements

प्रश्न

\[\int\frac{x^2 + 1}{x\left( x^2 - 1 \right)} dx\]
बेरीज

उत्तर

\[\int\frac{\left( x^2 + 1 \right)}{x \left( x^2 - 1 \right)}dx\]
\[ = \int\frac{\left( x^2 + 1 \right)}{x \left( x - 1 \right) \left( x + 1 \right)}dx\]
\[\text{Let }\frac{x^2 + 1}{x \left( x - 1 \right) \left( x + 1 \right)} = \frac{A}{x} + \frac{B}{x - 1} + \frac{C}{x + 1}\]
\[ \Rightarrow \frac{x^2 + 1}{x \left( x - 1 \right) \left( x + 1 \right)} = \frac{A \left( x - 1 \right) \left( x + 1 \right) + B \left( x \right) \left( x + 1 \right) + C \left( x \right) \left( x - 1 \right)}{x \left( x - 1 \right) \left( x + 1 \right)}\]
\[ \Rightarrow x^2 + 1 = A \left( x - 1 \right) \left( x + 1 \right) + B \left( x \right) \left( x + 1 \right) + C \left( x \right) \left( x - 1 \right) .............(1)\]
\[\text{Putting }x - 1 = 0\text{ or }x = 1\text{ in eq. (1)}\]
\[ \Rightarrow 1 + 1 = A \times 0 + B \left( 1 \right) \left( 1 + 1 \right) + C \times 0\]
\[ \Rightarrow B = 1\]
\[\text{Putting x = 0 in eq. (1)}\]
\[ \Rightarrow 0 + 1 = A \left( 0 - 1 \right) \left( 0 + 1 \right)\]
\[ \Rightarrow A = - 1\]
\[\text{Putting }x + 1 = 0\text{ or }x = - 1\text{ in eq. (1)}\]
\[ \Rightarrow \left( - 1 \right)^2 + 1 = A \times 0 + B \times 0 + C\left( - 1 \right) \left( - 1 - 1 \right)\]
\[ \Rightarrow 2 = C \times 2\]
\[ \Rightarrow C = 1\]
\[ \therefore \frac{x^2 + 1}{x \left( x^2 - 1 \right)} = \frac{- 1}{x} + \frac{1}{x - 1} + \frac{1}{x + 1}\]
\[ \Rightarrow \int\frac{\left( x^2 + 1 \right)}{x \left( x^2 - 1 \right)}dx = - \int\frac{1}{x}dx + \int\frac{1}{x - 1}dx + \int\frac{1}{x + 1}dx\]
\[ = - \ln \left| x \right| + \ln \left| x - 1 \right| + \ln \left| x + 1 \right| + C\]
\[ = - \ln \left| x \right| + \ln \left| x^2 - 1 \right| + C\]
\[ = \ln \left| \frac{x^2 - 1}{x} \right| + C\]

shaalaa.com
  या प्रश्नात किंवा उत्तरात काही त्रुटी आहे का?
पाठ 19: Indefinite Integrals - Exercise 19.30 [पृष्ठ १७६]

APPEARS IN

आरडी शर्मा Mathematics [English] Class 12
पाठ 19 Indefinite Integrals
Exercise 19.30 | Q 8 | पृष्ठ १७६

व्हिडिओ ट्यूटोरियलVIEW ALL [1]

संबंधित प्रश्‍न

\[\int\frac{\left( 1 + \sqrt{x} \right)^2}{\sqrt{x}} dx\]

` ∫  {cosec x} / {"cosec x "- cot x} ` dx      


\[\int\frac{1}{1 - \cos 2x} dx\]

\[\int \cos^{- 1} \left( \sin x \right) dx\]

If f' (x) = x − \[\frac{1}{x^2}\]  and  f (1)  \[\frac{1}{2},    find  f(x)\]

 


\[\int\left( 5x + 3 \right) \sqrt{2x - 1} dx\]

Integrate the following integrals:

\[\int\text { sin  x  cos  2x     sin 3x   dx}\]

\[\int\frac{1 - \cot x}{1 + \cot x} dx\]

\[\int\frac{\log\left( 1 + \frac{1}{x} \right)}{x \left( 1 + x \right)} dx\]

\[\int x^3 \sin x^4 dx\]

\[\int\frac{\cos^5 x}{\sin x} dx\]

\[\int\frac{e^{m \tan^{- 1} x}}{1 + x^2} dx\]

` ∫    x   {tan^{- 1} x^2}/{1 + x^4} dx`

\[\int 5^{5^{5^x}} 5^{5^x} 5^x dx\]

\[\int\frac{1}{x^2 \left( x^4 + 1 \right)^{3/4}} dx\]

` ∫    \sqrt{tan x}     sec^4  x   dx `


\[\int \cot^5 x  \text{ dx }\]

\[\int\frac{x^2 - 1}{x^2 + 4} dx\]

\[\int\frac{x}{\sqrt{x^2 + x + 1}} \text{ dx }\]

\[\int\frac{2}{2 + \sin 2x}\text{ dx }\]

\[\int\frac{x + \sin x}{1 + \cos x} \text{ dx }\]

\[\int x\left( \frac{\sec 2x - 1}{\sec 2x + 1} \right) dx\]

\[\int \tan^{- 1} \left( \sqrt{x} \right) \text{dx }\]

\[\int\frac{x^3 \sin^{- 1} x^2}{\sqrt{1 - x^4}} \text{ dx }\]

\[\int e^x \left( \tan x - \log \cos x \right) dx\]

\[\int e^x \sec x \left( 1 + \tan x \right) dx\]

\[\int e^x \left( \cot x + \log \sin x \right) dx\]

\[\int\frac{5}{\left( x^2 + 1 \right) \left( x + 2 \right)} dx\]

\[\int\frac{x}{\left( x + 1 \right) \left( x^2 + 1 \right)} dx\]

\[\int\frac{1}{x^4 - 1} dx\]

\[\int\frac{1}{\sqrt{x} + \sqrt{x + 1}}  \text{ dx }\]


\[\int\frac{1 - x^4}{1 - x} \text{ dx }\]


\[\int \text{cosec}^2 x \text{ cos}^2 \text{  2x  dx} \]

\[\int\frac{1}{x^2 + 4x - 5} \text{ dx }\]

\[\int\frac{1}{3 x^2 + 13x - 10} \text{ dx }\]

\[\int\frac{1}{1 + x + x^2 + x^3} \text{ dx }\]

\[\int\frac{\cot x + \cot^3 x}{1 + \cot^3 x} \text{ dx}\]

\[\int\frac{\cos^7 x}{\sin x} dx\]

Share
Notifications

Englishहिंदीमराठी


      Forgot password?
Use app×